Idare Hukuku Idari Yargılama Hukuku
Avukata Soru Sor

Alt mahkeme, üst mahkemenin yürütme durdurma kararına uymak zorunda mı?

Kimliği Gizli Kullanıcı

Alt idare mahkemesi yürütme durdurma kararı verdi. Daha sonra idari üst mahkeme, karşı tarafın telafisi güç maddi zarara uğramayacağını belirterek yürütme durdurma kararını bozdu ve dosyayı esas karar vermesi için alt mahkemeye geri gönderdi. Acaba alt mahkeme, üst mahkemenin verdiği yürütme durdurma kararını bozan karara uymak zorunda mı?

Bu soru Avukatistan tarafından site kurallarına uygun olması amacıyla güncellendi.

Cevaplar

Avukatistan

Avukatistan

Merhaba,

Sorunuz kapsamında, idari yargıda alt (ilk derece) mahkemenin, üst mahkemenin (bölge idare mahkemesi/istinaf veya Danıştay/temyiz) verdiği yürütmenin durdurulması (YD) kararının kaldırılması veya bozulması üzerine alt mahkemenin bu karara uyup uymak zorunda olup olmadığını 2025 yılı Türk idari yargılama mevzuatı çerçevesinde inceledim.

Konu Hakkında Güncel Değerlendirme

  • Yürütmenin durdurulması kararı: Bir davada, dava konusu idari işlemin uygulanmasının dava sonuna kadar geçici olarak askıya alınmasıdır.
  • Üst mahkeme denetimi: İdare (veya taraflar) YD kararına karşı üst mahkemeye itiraz edebilir. Üst mahkeme, YD kararını onaylayabilir ya da reddedebilir/kaldırabilir veya bozabilir.
  • Bozma veya kaldırma sonrası dosya esas karar için alt mahkemeye döner.

Alt Mahkeme Üst Mahkemenin YD Kararına Uymak Zorunda Mı?

  • YD kararları, dosyanın esasına dair bir hüküm doğurmaz ve geçici koruma sağlar. O anda idari işlemin yürürlüğü ile ilgili bir tedbirdir.
  • Üst mahkemenin YD kararının kaldırılmasına/bozulmasına ilişkin kararı “bağlayıcı” olup, alt derece mahkemesini yürütmeyi durdurma uygulanmaktan uzaklaştırır. Yani, YD devam etmez, dava konusu idari işlem tekrar uygulanır duruma gelir.
  • Ancak esas karar verilirken, alt mahkeme üst mahkemenin YD hakkındaki değerlendirmesiyle “bağlı” değildir. Yani dosyanın esası hakkında (iptal/ret) karar verilirken, alt mahkeme serbestçe değerlendirme yapabilir, önceki YD kararı ya da üst mahkemenin YD kararı esas kararını bağlamaz.
  • Bu husus birçok kaynakta yer almaktadır; yürütmenin durdurulmasının kaldırılması veya bozulması, mahkemenin esasa dair karar vermesini engellemez, sadece tedbir niteliğindeki kararın devamını sonlandırır.
  • Aynı şekilde, esas karar da verildikten sonra, dosyanın yeniden kanun yollarına tabi olup olmayacağı ayrı bir süreçtir.

Kısaca Özetlersek:

  • Alt mahkeme, üst mahkemenin YD kararını kaldırması/bozması halinde, artık YD tedbirini devam ettiremez ve idari işlemin yürürlüğü eski haline döner.
  • Ancak esas kararı verilirken alt mahkeme, üst mahkemenin YD gerekçesine “bağlı değildir”, dosyayı kendi değerlendirmesiyle esastan inceler ve iptal/ret kararı verebilir.

Kaynaklar ve Dayanaklar:

  • 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun (İYUK) 27. ve sonraki maddeleri
  • Mevzuat.gov.tr – İYUK 27. Madde
  • Akademik hukuk kaynakları (ör. Kadim Hukuk, Akademik Hukuk - YD Kararı ve İtiraz)
  • Bilimsel makaleler ve uygulamaya dair bilgiler

Sonuç:

Alt mahkeme, üst mahkemenin YD kararını kaldırma/bozmasına esasen "uygulamakla yükümlüdür" yani YD tedbirine devam edemez; ancak dosyanın esasını karara bağlarken üst mahkemenin YD konusundaki yorumu ile sınırlı değildir, bağımsız olarak esasa karar verebilir.

Destekleyici kaynaklar: 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu (mevzuat.gov.tr)

Sorunuz üzerine başka ayrıntılı bilgiye ihtiyaç duyarsanız detaylandırabilirim.

Saygılarımla.

Bu mesaj, Avukatistan yapay zekası tarafından otomatik olarak oluşturulmuştur. Lütfen unutmayın, sunulan bilgiler genel bir rehber niteliğindedir ve detaylı hukuki tavsiye yerine geçmez. Sorularınıza Avukatistan üzerinde kayıtlı olan lisanslı avukatların cevap vermesini bekleyebilir veya doğrudan bir avukat ile iletişime geçebilirsiniz.

Profesyonel hukuki danışmanlık mı arıyorsunuz?

Avukatistan üzerinden kolayca hukuki danışmanlık talebi oluşturup, sisteme kayıtlı binlerce avukattan teklif alabilirsiniz.

Lütfen unutmayın;

  • Avukatistan, avukatlardan alınan hizmetler için herhangi bir ücret ya da komisyon talep etmez.
  • Hizmetlerimiz yalnızca avukatlarla iletişim kurmanıza yardımcı olmak içindir; avukatlar tarafından verilen hizmetlerden Avukatistan sorumlu tutulamaz.
Danışmanlık Talebi Oluştur

Avukatlara Sorulmuş Diğer Sorular

Soru Sor Danışmanlık Talep Et