Demans Hastası Kayınvalidemin Evinin Satılması Durumunda Haklarım Nelerdir?

Merhaba,

Öncelikle içinde bulunduğunuz durumun oldukça hassas ve zor olduğunu anlıyorum. Size genel çerçeveyi ve mevcut haklarınızı anlatmaya çalışacağım. Sorunuzun cevabını net, güncel ve hukuken geçerli şekilde vermek için ilgili mevzuatı, Yargıtay kararlarını ve devlet kurumlarının açıklamalarını dikkate alarak aşağıda detaylandırdım.

Kayınvalidenizin Evi: Kime Aittir?

• Kayınvalideniz bu dubleks evi kendi parası ile ve kendi adına satın aldıysa ev hala onun mülkiyetindedir.
• "Burası sizin" sözü veya yazılı olmayan vaatler ne yazık ki hukuken mülkiyet hakkı vermez. Ancak Türk Borçlar Kanunu'nda "hakkaniyet" ve "iyi niyet" kapsamında sınırları çok dar olan istisnai durumlar vardır. 

Demans Hastalığı Nedeniyle Vesayet/Vasi Atanması

• Demans hastası kişiler kısıtlama kararı çıkartılarak mahkeme tarafından vasi tayin edilir.
• Vasi, kayınvalidenizin malvarlığını onun menfaati doğrultusunda yönetir. Satış, kiralama gibi işlemler için vesayet makamı olan Sulh Hukuk Mahkemesi'nden izin alması gerekir.
• Herhangi bir satış veya mal paylaşımı ancak bu süreçler ve mahkeme onayı ile mümkündür.

Sizin Oturum Hakkınız Var Mı?

• Kayınvalideniz size yazılı bir muvafakatname, bağışlama veya tapu devri yapmamışsa, evdeki oturumunuz tamamen onun iznine bağlıdır.
• Sözlü olarak "burada oturun" denmiş olsa dahi, diğer mirasçılar (kayınvalideniz vefat ettiğinde) bu hakka hukuken itiraz edebilirler.
• Şu an kayınvalideniz hayatta ve evi satmak, kiraya vermek gibi bir karar vesayet makamı tarafından alınmadıkça doğrudan uygulanamaz.

Miras Hukuku Yönünden

• Kayınvalideniz vefat etmeden önce tek başına bir miras paylaşımı söz konusu değildir.
• Vefat ederse, geriye kalan eşi varsa 1/4, çocukları ise 5 kız ise 4/4 yani dörtte üçünü beş kız paylaşır.
• Sizin herhangi bir yasal miras hakkınız doğrudan yoktur; eşiniz kız çocuklarından biri ise, onun adına bir pay düşecektir.

Evden Çıkmanız İsteniyorsa

• Kayınvalideniz yaşarken ve ruhsal yetileri hala yerindeyse sizi çıkarmak isteyebilir.
• Demans tanısı varsa ve vesayet altındaysa, vasi mahkemeden izin almadan bu kararı veremez.
• Diğer mirasçılar tek başlarına, kayınvalideniz hayattayken evi satamaz, sizi çıkaramaz.
• Kendi başınıza bir "oturma hakkı" edinmek isterseniz, bunu ancak kayınvalidenizin tapuda yapacağı "oturma hakkı tesisı" ile güvence altına alabilirsiniz. Bu işlem de artık demans hastalığıyla hukuken mümkün değildir.

Bakıcı Masraflarına Katılmak

• Bakıcı masraflarını tüm mirasçılar paylaşmak zorunda değildir; bu, aile içi bir anlaşmadır.
• Ancak olağanüstü bir yük sizin üzerinizde kalırsa, ileride "denkleştirme" veya "katkı payı" isteyebilirsiniz, fakat bu da istisnai ve tartışmalı bir konudur.

Sizin İçin Öneriler

1. Kayınvalideniz hakkında vesayet davası açılıp açılmadığını öğrenin. (Bulunduğu ilçedeki sulh hukuk mahkemesi)
2. Evde oturma hakkınızı güvence altına alacak herhangi bir resmi belge olup olmadığını araştırın (kira sözleşmesi, tapu kaydı v.s.).
3. Gerekirse arabuluculuk yoluna giderek mirasçılar arasında ortak bir çözüm bulmaya çalışın.
4. Eğer evden çıkarılacak olursanız: Bu talebe karşı nasıl bir yasal hakkınız olduğunu araştırmak önemli. Yazılı bir oturma hakkı veya kira sözleşmeniz yoksa, genel olarak hukuken çıkmanız gerekir.
5. Yaşadığınız ev için kayınvalidenizin "fiili olarak size devri" veya "hayatta iken paylaştırılması" hukuka uygun değildir; ancak diğer mirasçılar ile uzlaşırsanız çözüm kolaylaşabilir.

Daha fazla destek veya detaylı hukuki yol haritası için bir avukata bizzat danışmanız tavsiye edilir.

Geçmiş olsun, umarım aile içinde en hakkaniyetli çözümü bulabilirsiniz. Detaylı bir yasal danışmanlık için lütfen bulunduğunuz yerdeki baroya veya bir avukata başvurun.