Soy bağı reddi davası nasıl ve ne zaman açılır?

Merhaba,

Sorunuz oldukça hassas ve teknik bir konuya ilişkin. Soybağı reddi davası, çocuğun babası olarak kayıtlarda yer alan kişinin, çocuğun biyolojik babası olmadığını iddia ederek mahkemede babalık bağını kaldırmak istemesiyle açılır. Mevcut yasal düzenlemeler ve güncel uygulamalar bazında adım adım izlenmesi gereken süreci aşağıda detaylandırıyorum.

Soybağı Reddi (Babalığın Reddi) Nedir?

Soybağı reddi davası, TMK m.286-290 maddelerinde düzenlenmiştir. Evlilik süresince veya evlilikten 300 gün içinde doğan çocuk, kural olarak kocanın çocuğu kabul edilir. Ancak baba, kendisinin çocuğun biyolojik babası olmadığına inanıyorsa mahkemede soybağının reddini talep edebilir.

Dava Açma Süresi ve Yetkili Mahkeme

• Dava açma süresi: Baba, çocuğun doğumunu ve kendi babalığını öğrendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde dava açmalıdır.
• Fakat: Bazı özel durumlarda Yargıtay uygulamaları ile birlikte, baba lehine daha uzun süreler olabiliyor. Son yıllarda, özellikle baba uzun süre sonra öğrenmiş ve bunu ispat edebiliyorsa, haklı sebepler ortaya konulursa süre aşımı bazı durumlarda göz ardı edilebiliyor.
• Çocuk 10 yaşında ve 5 yıl önce boşanmışlar: Bu noktada, mahkemeler babanın uzun süredir cezaevinde olması, doğumda yanında olmaması gibi nedenlerle "haklı sebep" olgusunu tartışabilir. Ancak bu tür davalarda süre yönünden her somut olayın özelliğine göre değerlendirme yapılır.
• Yetkili mahkeme: Çocuğun oturduğu yer aile mahkemesidir.

Mahkemeden Önce DNA Testi Yaptırmak

• Mahkeme dışı DNA testi, teknik olarak bir "kanıt" elde etmek için yapılabilir ama Türkiye’de mahkemeler çoğunlukla sadece kendi tayin ettikleri adli kurumlarca yapılan DNA testlerine itibar eder. Yani özelde yaptırılan DNA testinin mahkemede kesin bir delil olma gücü yoktur.
• En kısa yol: Dava açarken mahkemeden DNA testi talep edin.

Dava Açıldıktan Sonra Süreç

1. Dava Dilekçesi: Soybağının reddi davası açılır. Gerekçeler açıkça belirtilir (babanın cezaevinde olması, hamilelik tarihinde eşinin başka biriyle birlikte olması iddiası, boşanma tarihi, doğum tarihi vb.).
2. Deliller: Babalığın biyolojik olarak mümkün olmadığı, örneğin baba hamilelik sırasında fiziksel olarak bir arada bulunmamış ise, cezaevi kayıtları, seyahat kayıtları vs. ile ispat edilebilir.
3. Mahkeme DNA Testi Kararı: Mahkeme çoğu kez Adli Tıp Kurumu'ndan DNA testi ister. Çocuk ve baba kan örneği verir. Sonuca göre karar verilir.
4. Karar ve Nüfus Kayıtları: Soybağı reddedilirse, çocuğun nüfus kayıtlarından babalık bağı kaldırılır.

Dava Sonucunda Neler Yaşanır?

• Eğer mahkeme babanın biyolojik baba olmadığına kanaat getirirse, çocuğun sizin arkadaşınızla olan resmi soybağı kaldırılır.
• Çocuk bu kez "nesepsiz" duruma düşer. Yani, başka bir babalık ilişkisi kuruluncaya kadar babasız görünecektir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Bu tür davalarda çocuğun menfaati mahkemece gözetilir.
• Anne ve çocuk da davaya taraf olunur.
• Davada süre yönünden sıkı kurallar vardır ve mahkemelere geniş takdir hakkı tanınmıştır. Uzman bir avukattan destek almak en doğru adım olacaktır.

Sonuç ve Önerim

• Mahkeme öncesi özel DNA testi yapmak size moral olarak yol gösterebilir ama davada ancak mahkemeye başvurduğunuzda resmi test yapılır ve o esastır.
• Arkadaşınız, bir an önce (süre açısından hak kaybı olmaması için) yetkili aile mahkemesinde soybağının reddi davası açmalıdır.
• Tüm belgeler, somut kanıtlar (cezaevi kayıtları, doğum-tahliye tarihleri, raporlar vs.) hazırlanmalı ve dilekçeye eklenmelidir.

Dava sürecinde profesyonel destek almak kayıpların önüne geçilecektir. Umuyorum açıklamam yol gösterici olur. Konuyla ilgili yeni bir gelişmede ayrıca yardımcı olabilirim.

Saygılarımla.