Diploma iptali

Merhaba,

Sorunuzun çok önemli ve güncel bir hukuki tartışmaya işaret ettiğini belirtmek isterim. Türkiye’de diploma iptalinin hangi durumlarda ve hangi hukuki düzenlemeler çerçevesinde mümkün olduğu konusunda detaylı araştırma yaptım ve aşağıdaki özet bilgiye ulaştım:

Diploma İptali ve Dayanağı

• 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ile buna bağlı yönetmeliklerde doğrudan "diploma iptali"ne dair net bir disiplin cezası başlığı bulunmamakta, genellikle disiplin cezaları uzaklaştırma ve çıkarma ile sınırlı olarak düzenlenmiş durumdadır.
• Ancak, diploma iptali uygulaması daha çok "usulsüzlük", "sahte belgeyle kazanım" veya "haksız sahiplenme" (örneğin başkası adına sınava girmek, sahte evrak sunmak, sahte diploma düzenlemek veya kullanmak, mezuniyet veya yatay geçişte usulsüzlük gibi) gibi durumlarda öne çıkmaktadır.
• YÖK (Yükseköğretim Kurulu) veya üniversitelerin yönetim kurulları, böyle bir somut tespit olması halinde ilgili mezuniyet işlemini iptal ederek diplomayı geçersiz kılabilmektedir. Bunun örnekleri yakın tarihlerde üniversite senatoları tarafından karara bağlanan olaylarda da görülebilmektedir.

Hukuki Temel ve Uygulama

• Diploma veya mezuniyetin iptali, YÖK ya da üniversite yönetim kurulu kararına dayanılarak yapılmakta, bu işlem bir idari işlem niteliğindedir.
• Burada dikkat edilmesi gereken, ortada mutlaka "sahtecilik", "usulsüzlük", "hak edilmemiş bir akademik unvan veya hakkın kazanılması" gibi ağır bir gerekçenin bulunması gerektiğidir. (Örneğin, bir kişinin mezuniyet sürecinde zorunlu dersleri almamış ya da geçmemişken diplomaya sahip olması.)
• YÖK ile üniversitelerin resmi açıklamalarında, usulsüz veya hak edilmeden alınmış diplomaların iptali için mahkeme kararı gerekmediği; ancak kişi bu karara idari yargıda (idare mahkemelerinde) iptal davası açabileceği net bir şekilde belirtilmektedir.

Yargı Yolu & İtiraz

• Diploma iptali kararına karşı ilgili kişi 30 gün içinde idari itiraz ve/veya 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açma hakkına sahiptir.
• Üniversiteler veya YÖK, genellikle bu süreçlerde diploma ile ilgili ciddi usulsüzlük ve sahtecilik içeren bir tespiti delillendirerek işlem yapmaktadır.
• Mahkemeler ise "kazanılmış hak" ilkesi çerçevesinde ancak çok açık ve ağır bir usulsüzlük olmadığı sürece geriye dönük diploma iptaline oldukça sınırlı ve ihtiyatlı yaklaşmaktadır.

Özet ve Sonuç

• Sizin de belirttiğiniz gibi, YÖK Kanunu ve disiplin yönetmeliğinde doğrudan “diploma iptali” şeklinde bir ceza yoktur. Ancak, usulsüz bir şekilde elde edilen diplomalar baştan hükümsüz sayılır ve idari işlemle iptal edilebilir.
• Örneğin, sınavda kazanç hilesi, sahte belgeyle başvuru, başkası yerine sınav girilmesi gibi çok ciddi ihlaller söz konusuysa, mezuniyet işlemi ve diploma geçersiz sayılır ve iptal edilebilir.
• Sırf uzaklaştırma/çıkarma gibi disiplin cezaları diploma iptaline yol açmaz. Ancak hak edilmeyen şekilde elde edilen diplomalar (örneğin, sahtecilik veya usulsüzlük tespitleri ile) idari işlemle iptal edilebilir.

Kısacası; diploma iptali, kanunda tek tek sayılan bir disiplin cezası olmasa da, ciddi usulsüzlük veya sahtecilik hallerinde, kazanılmış hak oluşmadığı veya hukuka açıkça aykırı şekilde kazanım olduğu iddiasıyla idarenin yetkisi dahilinde uygulanmaktadır. Karara itiraz ve yargı yolu ise her zaman açıktır ve sınırlandırılamaz.

Daha detaylı veya somut bir hukuki sorun yaşıyorsanız, farklı bir dosyada/vakada karşılaştıysanız, örnek olaya özel bilgi için yine bize ulaşabilirsiniz.

Saygılarımla.