ÖTV muafiyeti araç alımı: Parayı ben verince sorun olur mu?

Merhaba,

Sorunuzun oldukça hassas ve sıkça karşılaşılan bir hukuki duruma işaret ettiğini belirtmek isterim. Türkiye'de 2025 yılı itibarıyla, ÖTV muafiyeti ile alınan araçların tescil işlemleri ve mülkiyetiyle ilgili temel ana hatları ve özellikle aile bireyleri arası hak-görev ilişkilerini aşağıda detaylıca açıklıyorum.

ÖTV Muafiyetli Araçta Malik (Sahip) Kimdir?

• Araç, ÖTV muafiyeti ile alınacaksa, aracın ruhsatı ve tescili yalnızca engel oranı %90 ve üzeri olan kişinin (örneğin babanızın) adına yapılır. Parayı kimin ödediğinin veya kimin adına ödeme yapıldığının mülkiyete hiçbir etkisi olmaz. Yani, araç babanızın malı olur; tapu gibi düşünün.
• Sizin ödemeniz ya da başka birinin ödemesi yasal mülkiyet hakkını değiştirmez.

Kardeşlerinizi Miras Hakkı Dışında Bırakmak Mümkün Mü?

• Babanız hayatta olduğu sürece: Araç üzerinde tek tasarruf hakkı babanıza aittir. Noterde bağış veya devir işlemi yaptıramazsınız çünkü alınan araç, 5 yıl boyunca başkasına devredilemez; aksi halde ÖTV tahsil edilir ve istisna ortadan kalkar.
• Babanız vefat ederse: Araç, tüm diğer mallar gibi miras hukukuna göre mirasçılara ortaklaşa geçer (mirasçılık belgesiyle). Tüm çocukları ve eşinin miras payı vardır, sizin aracı alırken ödediğiniz para bu durumda hukuken önem teşkil etmez. Mirasçılar arasında anlaşma ile size devri mümkün olabilir ama diğer kardeşlerinizin yazılı muvafakati gerekir.
• Noter Bağışı veya Hak Talebinden Feragat: 5 yıl geçmeden noterde bağış yapılması, resmen devredilmesi ya da muvafakat alınması yasal olarak mümkün değildir. Ayrıca hiçbir kardeş, henüz babası hayattayken mirastan feragat edemez. Miras ancak ölümle doğar.

Sonradan Kardeşlerinizi Dışarıda Bırakmak İçin Ne Yapılabilir?

Aşağıdaki yollarla kendinizi koruyabilirsiniz ancak hiçbiri yasal mülkiyeti otomatik olarak size vermez:

• Alımda babanızdan yazılı bir borç, ivaz, ödünç/hibe sözleşmesi düzenleyip imzalamasını isteyebilirsiniz. Ancak bu belge (örneğin ben bu aracı oğlumun parasıyla aldım, başka hak iddia edilmeyecektir gibi) miras açıldığında kardeşlerinizin bu belgeye rağmen aracı paylaşmaya hakkı olup olmayacağı tartışmalı olabilir ve tek başına mirası engellemez; mahkeme takdirine kalır.
• Satış sonrasında, kardeşleriniz ile aranızda “miras paylaşım sözleşmesi” yapabilirsiniz. Ancak yine bütün yasal mirasçıların imzalaması gerekir ve vefat beklenmelidir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• 5 yıl boyunca aracı satamaz, devredemez veya bağışlayamazsınız. Noterden yapılan devrin de hukuki geçerliliği yoktur.
• Babanız vefat ettiğinde, aracı almak istiyorsanız diğer mirasçılardan muvafakat (veya bedel karşılığı hisse devri) almanız gerekir.
• Parayı siz ödeseniz bile, hukuken tüm kardeşlerinizin miras hakkı doğar.

Öneriler

• Sürecin başında tüm kardeşlerle iyi niyetli, yazılı bir anlaşma yapılması, herkesin muvafakati ve babanızın imzalı beyanı sürecin ilerleyen aşamalarında ispat ve anlaşmazlık riskini azaltır, ancak tamamen ortadan kaldırmaz.
• İleride ihtilaf yaşanmaması adına, bir avukat aracılığıyla “alım öncesi yazılı beyan” ve “alım sonrası muvafakat/miras paylaşım protokolü” yapılması faydalı olabilir.
• Noter üzerinden veya sözlü/yazılı herhangi bir taahhüt de yasal miras kuralını aşamaz; sadece ispat kolaylığı veya uzlaşma sağlar.

Sorunuzun özet cevabı: Parayı siz verseniz de araç babanızın malı olur, kardeşleriniz mirasçı olmaktan çıkarılamaz. Noterde yapılacak bir bağış veya devir de, 5 yıl dolmadan yasal olarak mümkün değildir.

Detaylı bir inceleme ve özel durumunuza özgü bir çözüm için mutlaka bir avukat ile yüz yüze görüşmenizi tavsiye ederim.

Saygılarımla,
Avukatistan