Dolandırıcılık Suçu ve Cezası

Dolandırıcılık suçu, hileli davranışlarla bir kişiyi aldatıp onun ya da başkasının zararına haksız çıkar sağlama eylemidir. Bu suç, Türk Ceza Kanunu'nda TCK 157. ve 158. maddelerinde düzenlenmiştir ve basit dolandırıcılık ve nitelikli dolandırıcılık olmak üzere iki türlüdür. Basit dolandırıcılık, genellikle 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile sonuçlanırken, nitelikli dolandırıcılık suçu 3 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına varan daha ağır sonuçlar doğurabilir.

Hileli davranışlar, mağdurun iradesini kıracak nitelikte olmadıkça suç oluşmaz. Bu nedenle dolandırıcılık suçunun işlenebilmesi için mağdurun gerçekten aldatılmış olması ve zarar görmesi gerekir. Suç, mağdurun şikayeti üzerine değil, savcılığın suçu öğrenmesiyle kendiliğinden araştırılır.

Dolandırıcılık Nedir?

Dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) düzenlenen ve en sık karşılaşılan malvarlığına karşı işlenen suçlardan biridir. Bu suçun temelinde, bir kişinin hileli davranışlarla başka bir kişiyi aldatıp, onun veya bir başkasının zararına olarak kendisine ya da üçüncü bir kişiye haksız ve hukuka aykırı şekilde bir yarar sağlaması yer alır. Yani, dolandırıcılıkta iki ana unsur göze çarpar: aldatma (hile) ve karşı tarafın malvarlığında meydana gelen zarar. Fail, mağduru kandırarak veya yanlış yönlendirerek, mağdurun kendi isteğiyle bir malı veya hakkı devretmesini sağlar.

Dolandırıcılık suçu, sadece karşı tarafı aldatarak menfaat elde etmekle sınırlı değildir; burada mağdurun kandırılmış olması ve zararının ortaya çıkması da şarttır. Bu yönüyle dolandırıcılık, günlük hayatta sıkça rastlanan hukuki problemlerin başında gelir.

Basit Dolandırıcılık

Basit dolandırıcılık, TCK’nın 157. maddesinde tanımlanmıştır. Bu türde suçun işlenmesinde, fail, basit hileli davranışlarla mağduru aldatır ve bu aldatma sonucunda mağdurun veya bir başkasının malvarlığı zarar görürken, fail veya üçüncü bir kişi yarar sağlar.

Burada en önemli noktalardan biri, işlenen hilenin düzeyi ve kapsamıdır. Basit dolandırıcılık örneklerinde, failin uyguladığı hile, çok karmaşık ya da toplumu ilgilendiren bir yöntem içermez. Örneğin, sahte kimlikle bir mal satmaya çalışmak ya da yalan beyanda bulunarak birinden para almak bu kapsama girer.

Bu suçun işlenmesi halinde fail, 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile karşı karşıya kalabilir. Başka bir ifadeyle, basit dolandırıcılık daha az karmaşık yöntemlerle yapılan aldatmaları kapsar.

Nitelikli Dolandırıcılık

Nitelikli dolandırıcılık ise, suçun daha ağır ve toplum açısından daha tehlikeli şekilde işlenmesi durumunu ifade eder ve TCK’da 158. maddede ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu anlamda nitelikli dolandırıcılığın en tipik özelliklerinden biri, suçun işleniş şekli veya kullanılan araç nedeniyle ağırlaştırıcı bir sebebin varlığıdır.

Nitelikli dolandırıcılığın örnekleri şunlardır:

• Dini duyguların istismarı (örneğin, kurban parası toplayıp cebe atmak)
• Kamu kurumlarının kullanılması veya zarar vermesi
• Bilişim sistemleri veya banka/kredi kurumları yoluyla işlenen dolandırıcılık (örneğin, internet bankacılığı dolandırıcılığı)
• Kişinin içinde bulunduğu zor durumdan yararlanma
• Basın ve yayın araçlarıyla işlenen dolandırıcılıklar

Bu ağırlaştırıcı haller nedeniyle, nitelikli dolandırıcılık suçunda cezalar daha yüksek ve sınırları daha geniştir. Örneğin, çoğu durumda ceza 3 yıldan başlar ve ek olarak adli para cezası öngörülür. Nitelikli dolandırıcılık, topluma karşı daha büyük bir tehlike içerdiği için yargı makamları tarafından da daha ciddiye alınmaktadır.

Yasal Dayanaklar: TCK 157, 158, 159

Dolandırıcılık suçunun hukuki çerçevesi Türk Ceza Kanunu’nda açıkça belirlenmiştir. TCK 157 maddesi, basit dolandırıcılığın tanımını ve cezasını düzenler. Burada esas alınan hileli davranışların kişisel yarar amacıyla kullanılmasıdır.

TCK 158 maddesi ise, nitelikli dolandırıcılık hallerini sayar. Bu maddede, suçun işleniş biçimine veya failin kullandığı araçlara göre cezanın artırılması öngörülmektedir.

Bir diğer önemli madde ise TCK 159’dur. Bu madde, dolandırıcılık suçunun alacak tahsili amacıyla işlenmesini düzenler ve farklı bir ceza öngörebilir.

Özetle, dolandırıcılık suçu Türk hukukunda hem toplumu hem de kişiyi korumaya yönelik düzenlenmiş olup, TCK 157, 158 ve 159. maddelerle netleştirilmiştir. Bu maddeler sayesinde, dolandırıcılık suçu kapsamlı şekilde ele alınmakta, hem basit hem de karmaşık dolandırıcılık türleri için ayrı ceza hükümleri getirilmiştir.

Dolandırıcılık Suçunun Unsurları

Maddi Unsurlar

Dolandırıcılık suçunun maddi unsurları, failin eyleme geçtiği ve dış dünyada gözlemlenebilen davranışlardır. Maddi unsurlar olmadan dolandırıcılık suçunun oluşması mümkün değildir. Özellikle hileli davranışlar, aldatma, irade özgürlüğünün zedelenmesi ve elde edilen yarar ile meydana gelen zarar, suçun temel yapı taşlarıdır.

Hileli Davranışlar

Hileli davranışlar, dolandırıcılık suçunun en belirgin özelliğidir. Fail, hileli, yani kandırmaya yönelik davranışlarda bulunur. Bu hileli davranışlar; gerçek dışı beyanda bulunma, evrakta sahtecilik yapma, düzmece belge oluşturma, olmayan bir şeyi var gibi gösterme ya da bir durumu gizleyip farklı sunma şeklinde olabilir. Önemli olan, yapılan hareketlerin mağduru ciddi şekilde aldatmaya elverişli olmasıdır. Sadece yalan söylemek çoğu kez yeterli sayılmaz; fail bir düzen kurmalı, mağdurun güvenini kazanmalı ve sahte davranışları sistemli şekilde sergilemelidir.

Aldatma ve İrade Özgürlüğü

Hileli davranışların temel amacı aldatmadır. Failin gerçekleştirdiği eylemler mağdurun irade açıklamasını bozmalı ve onu yanıltmalıdır. Burada önemli olan, mağdurun kandırılmasıdır; yani mağdur, normal durumda yapmayacağı bir işlemi hileli davranış sayesinde yapmaya razı olmalıdır. Aldatma o kadar güçlü olmalıdır ki mağdurun karar alma özgürlüğü ortadan kalkar. Böylece mağdur, kendi zararına olacak bir tasarruf işlemini, var olmayan bir fayda veya yanlış sunulan bir gerçeği elde etmek için gerçekleştirir.

Yarar Sağlama ve Zarar Unsuru

Yarar sağlama ve zarar unsuru, dolandırıcılık suçunun tamamlanması için olmazsa olmazdır. Fail ya da bir başkası için haksız bir yarar ortaya çıkmalı, mağdurun veya üçüncü bir kişinin malvarlığında somut bir zarar doğmalıdır. Yarar tek başına fail için olmak zorunda değildir; fail dışında birinin menfaati gözetilirse de suç oluşur. Zarar ise illa ki ekonomik bir kayıp olmalı; mağdurun malvarlığında azalma sonucunu doğurmalıdır. Zararın küçük ya da büyük olması suçun oluşmasını etkilemez, önemli olan suçun yapısı gereği bu zararın gerçekleşmesidir.

Manevi Unsurlar

Dolandırıcılık suçunun manevi unsuru, failin niyetiyle ilgilidir. Bu suç kasten işlenebilen ve taksirle işlenmesi mümkün olmayan bir suçtur. Yani fail, yaptığı hileli davranışların sonuçlarını öngörerek ve bilerek hareket etmelidir. Fail, hem aldatmaya çalıştığını, hem de bu sayede kendisi veya başkası lehine haksız bir yarar elde etmeyi ve mağdura zarar vermeyi açıkça istemelidir. Dolandırıcılıkta özel bir kast aranmaz; genel kasıt (yani bilerek ve isteyerek hareket etme) yeterlidir. Fail, davranışlarının suç olduğunu bilmeli ve bu sonuçları doğurmasını arzu etmelidir.

Kısacası, dolandırıcılık suçu yalnızca dışarıdan görülebilen hileli hareketlerle ve sonucu elde edilen yarar ve meydana gelen zararla tamamlanır. Ancak, arka planda her zaman failin kastı, yani zihni niyeti vardır ve bu manevi unsur olmadan suç gerçek anlamda tamamlanmış sayılmaz.

Dolandırıcılık Suçunun Türleri

Basit Dolandırıcılık Suçu

Basit dolandırıcılık suçu, kişi veya kurumları hileli davranışlarla kandırarak onların zararına, failin veya üçüncü bir kişinin yararına hukuka aykırı bir kazanç sağlamayı içerir. Burada “basit” denilmesinin nedeni; suçun, kanunda ayrıca ağırlaştırıcı bir neden olmadan ve özel bir güven ilişkisi olmadan işlenmesidir. TCK 157. madde temel alınır. En tipik örneği, “sahte çekle alışveriş yapmak” veya “olmayan bir ürünü internetten satmak” olarak karşımıza çıkıyor. Failin, mağduru yanıltacak bir eylem ile hareket etmesi ve mağdurun bu eylem nedeniyle zarar görmesi gereklidir. Hile unsuru ve menfaat temini şarttır.

Nitelikli Dolandırıcılık Suçu

Nitelikli dolandırıcılık suçu ise, daha ağır ve tehlikeli yollarla işlenen dolandırıcılıklardır. Bu suçlar TCK 158. madde kapsamında düzenlenir ve failin, suçun işlenişinde toplumsal güveni sarsıcı veya mağdurun özel zaafını istismar edici çeşitli yöntemler kullanması gerekir. Nitelikli dolandırıcılıkta ceza da daha yüksektir. Aşağıda, nitelikli dolandırıcılık suçunun işlenebileceği bazı özel hallere değinilecektir.

Dinin İstismarı ile Dolandırıcılık

Dinin istismarı ile dolandırıcılık, bir kişinin dini inanç ve duygularını kullanarak kandırılmasıdır. Örneğin, “size muska yazarım, bütün hastalıklarınızı geçiririm” diyerek para almak bu suça girer. Yine “sadaka toplayıp cami yaptıracağız” diyerek toplanan paranın amacı dışında kullanılması bu kapsamda değerlendirilir. İnanç sömürüsüyle menfaat elde etmek, toplumda güveni zedelediği için ağır ceza yaptırımı vardır.

Zor Durumdan ve Tehlikeli Durumdan Yararlanma

Zor durumda olan bir kişinin aciziyetinden faydalanmak suretiyle yapılan dolandırıcılık da nitelikli hallerden biridir. Burada mağdurun içinde bulunduğu zor veya tehlikeli durumdan dolayı çaresiz kaldığı ve kendisini savunamadığı kabul edilir. Örneğin, selde mahsur kalan birine kurtaracağım bahanesiyle para almak bu suça örnektir. Fail, mağdurun güçsüzlüğünü kötüye kullanır.

Algılama Yeteneğinin Zayıflığı ile Dolandırıcılık

Mağdurun yaşça küçük, akli dengesi yerinde olmayan, yaşlı ya da algı yeteneği zayıf olması halinde yapılan dolandırıcılıklar da nitelikli sayılır. Bu durumda fail, mağdurun algılama eksikliğinden faydalanır ve onu kolayca kandırır. Özellikle çocukların veya akıl hastalarının kandırılması en sık rastlanan örneklerdir.

Kamu Kurumu ve Kamu Görevlileri Aracılığıyla Dolandırıcılık

Bir suçun, kamu kurum ve kuruluşları veya kamu görevlilerinin adının kullanılmasıyla işlenmesi de nitelikli dolandırıcılık olarak tanımlanır. Mesela, kendisini polis, savcı, hakim, doktor gibi tanıtarak para veya değerli eşya alınması bu kategoriye dahildir. Kamu görevlisi sıfatını kullanmak, mağdurda daha fazla güven oluşturduğu için bu tür dolandırıcılık daha fazla cezalandırılır.

Bilişim Sistemlerinin veya Banka/Kredi Kurumu Aracıyla Suç

İnternet ve teknolojinin yaygınlaşmasıyla birlikte, dolandırıcılık da farklı boyutlara taşındı. Bilişim sistemleri, banka veya kredi kurumları aracılığıyla yapılan dolandırıcılıklar TCK 158/1-f bendiyle ayrıca cezalandırılmaktadır. Online alışverişte sahte site kurulması, banka müşteri bilgilerini kopyalama (phishing) veya mesaj yoluyla yapılan dijital dolandırıcılıklar bu suça örnek gösterilebilir.

Basın ve Yayın Araçlarının Kullanılması

Gazete, radyo, televizyon, dergi, internet gibi basın ve yayın araçlarının kullanılması ile işlenen dolandırıcılık da nitelikli haller arasındadır. Bir gazete ilanıyla veya sosyal medyada sahte haberle insanları kandırmakla çıkar sağlamak, cezayı artırmaktadır. Burada, basın gücü toplumdaki çok sayıda kişiye yönelik dolandırıcılıkta kullanılır.

Meslek veya Sanatın Sağladığı Güvenin Kötüye Kullanılması

Bir kişi, sahip olduğu mesleki bilgi ve güveni kötüye kullanarak suç işlerse, örneğin; avukatın sahte evrak düzenlemesi ya da doktorun yanıltıcı tedaviler sunması yine nitelikli dolandırıcılık sayılır. Meslek veya sanatın itibarı, birilerini aldatmada kullanıldığı için yasa koyucu burada ekstra koruma sağlar.

Sigorta Bedelini Almak Amacıyla Dolandırıcılık

Bu türde, gerçek olmayan bir hasar veya kaza bildirerek sigorta şirketlerini aldatmak ve haksız tazminat almak söz konusudur. Örneğin; arabasını kasıtlı olarak yakan birinin zararını sigortadan almak istemesi ya da sahte hastalık belgesiyle tazminat istemek bu başlık altında değerlendirilir.

Özel Evrakta Sahtecilik ile Dolandırıcılık

Gerçek olmayan belgeler düzenleyerek veya mevcut bir evrakı değiştirerek çıkar sağlamak da nitelikli dolandırıcılık olarak kabul edilir. Sahte diploma, kimlik, sözleşme veya belge kullanarak para kazanmak hem sahtecilik hem de dolandırıcılık suçunu oluşturur. Çift suç söz konusudur.

Zincirleme Dolandırıcılık

Zincirleme dolandırıcılık, aynı şekilde ve aynı mağdura karşı birden fazla dolandırıcılık suçunun işlenmesiyle oluşur. Yani, tekrarlanan hileli davranışlarla mağdur sürekli kandırılıyorsa burada tek değil, zincirleme suç meydana gelir ve bu durum cezanın artırılmasına neden olur. Özellikle telefon dolandırıcılarında çok sık rastlanır: Bir kez parası alınan kişinin birkaç defa daha arayıp farklı bahanelerle kandırılması gibi.

Dolandırıcılık suçunun türleri ve kapsamı geniştir. Her durumda ceza miktarı ve suçun vasfı farklılık gösterir. Bu yüzden yaşanan olayın ayrıntıları ve hangi nitelikli hallerin varlığı önemlidir. Uygulamada doğru analiz çok kritiktir.

Basit Dolandırıcılık Cezası

Basit dolandırıcılık cezası, Türk Ceza Kanunu'nun 157. maddesine göre belirlenir. Basit dolandırıcılık suçu işleyen kişi için 1 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası verilmesi öngörülmektedir. Mahkeme, olayın özelliklerine göre sadece hapis cezasına ya da sadece para cezasına karar verebileceği gibi, her ikisini birlikte de uygulayabilir. Bu tip davalarda, ceza genellikle mağdurun zararının azlığı, failin ilk suçu olması veya suçun işleniş şekli gibi unsurlarla birlikte değerlendirilir. Ayrıca, bazı durumlarda mahkeme, cezanın adli para cezasına çevrilmesine karar verebilir. Ancak asıl önemli olan, basit dolandırıcılığın "uzlaşmaya tabi" bir suç olmasıdır. Bu nedenle şikayetçi ve şüpheli, uzlaşma yoluna gidebilir.

Nitelikli Dolandırıcılık Cezası

Nitelikli dolandırıcılık cezaları, genel olarak daha ağırdır. TCK'nın 158. maddesi gereğince işlenen nitelikli dolandırıcılık suçunda ceza 3 yıldan 10 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır. Eğer suç; bilişim sistemleri, kamu kurumları, banka/kredi kurumları kullanılarak, din veya zor durum istismarıyla işlendiyse ceza alt sınırdan daha yukarıda tayin edilebilir. Hatta bazı özel nitelikli hallerde, suçtan elde edilen menfaatin iki katı kadar adli para cezası da uygulanabilir. Nitelikli dolandırıcılıkta uzlaşma mümkün değildir ve genellikle daha uzun infaz süreleri uygulanır.

Örgütlü Dolandırıcılıkta Cezanın Artışı

Örgütlü dolandırıcılık, bir suç örgütü kurularak veya örgüt yararına işlenen dolandırıcılık tipidir. Kanuna göre, suçun örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi halinde verilen ceza yarı oranında artırılır. Yani, örneğin nitelikli dolandırıcılık suçunda 3 yıldan 10 yıla kadar olan hapis cezası, örgütlü şekilde işlenirse bu miktarın yarısı kadar artırılarak uygulanır. Eğer hem nitelikli hem de örgütlü dolandırıcılık söz konusu olursa, cezalar adeta katlanabilir. Bu durum, kamu düzenini ve güvenini korumak açısından çok ciddiye alınır ve infaz süreleri de buna göre uzar.

Dolandırıcılığın Alacak Tahsili Amacıyla İşlenmesi (TCK 159)

TCK 159 kapsamında, dolandırıcılık suçunun bir hukuki ilişkiye dayalı alacağın tahsili amacıyla işlenmesi hali daha farklı değerlendirilir. Burada kişi, hukuki olarak bir alacağı olduğunu iddia ederek dolandırıcılık yaparsa, suçun cezası ciddi şekilde indirilir. Kanuna göre, bu durumda 6 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası uygulanır. Üstelik bu suç tamamen mağdurun şikâyetine bağlıdır; yani alacaklı, şikayet etmezse ceza verilmez. Sonuç olarak, TCK 159, alacak tahsilatı ile ilgili suiistimalleri ayrık ve daha hafif şekilde cezalandırır.

Tüm bu cezalar, mahkemenin failin geçmişi, suçun işleniş şekli ve mağdurun zararının miktarı gibi unsurları göz önünde bulundurması ile şekillenir. Şartlar uygunsa iyi hal indirimi de mümkündür. Ancak en güncel ve doğru bilgi için bir ceza hukuku avukatına danışmak her zaman faydalı olacaktır.

Şikayet ve Soruşturma Süreci

Dolandırıcılık suçunda şikayet ve soruşturma süreci, mağdurlar için en çok merak edilen konular arasındadır. Dolandırıcılık suçu genel olarak şikayete bağlı bir suç değildir. Yani mağdur bildirimde bulunmasa dahi, Cumhuriyet savcılığı bu suçu kendiliğinden (resen) soruşturabilir. Ancak mağdur, dolandırıldığını anladığında genellikle emniyet birimlerine ya da doğrudan savcılığa suç duyurusunda bulunur. Suç duyurusu için herhangi bir süre kısıtlaması yoktur fakat dava zamanaşımı süresi (genellikle 8 yıl) içinde başvuru yapılmalıdır.

Çoğu zaman mağdurlar, savcılığa verdiği şikayet dilekçesinin ardından bir süre beklemek zorunda kalabilirler. Sürecin ne kadar süreceği, vakaya ve delillere göre değişir. Genellikle 10-12 ay arası bir süreç öngörülmektedir.

Savcılığın Yetkisi ve Resen Soruşturma

Dolandırıcılık suçunda savcılığın yetkisi oldukça geniştir. Çünkü bu suç, Ceza Muhakemesi Kanunu’na göre şikayete bağlı olmayan suçlardan biridir. Yani savcılık, dolandırıcılık suçunu öğrendiği anda mutlaka resen (kendiliğinden) soruşturma başlatmakla yükümlüdür. Savcılık sadece mağdurun başvurusu ile değil, şahidi veya polis raporlarını da dikkate alarak harekete geçebilir.

Cumhuriyet savcısının görevi, herhangi bir suçun işlendiğine dair bir izlenim edinmesi halinde derhal etkin ve tarafsız bir soruşturma yürütmektir. Delilleri toplar, gerekli incelemeleri yapar ve suçun işlendiğine kanaat getirirse, kamu adına dava açar. Mağdurun şikayet hakkı saklıdır fakat savcılığın davayı yürütmesi için özel bir talep veya şikayet gerekmez.

Bu yetki, kamu düzeninin ve mağdurların korunması için getirilmiştir. Dolandırıcılıkla ilgili olaylarda toplumsal güven sarsıldığından, savcılık resen soruşturmayı başlatarak süreci hızlandırır.

Davanın Esasları ve Yargılama Usulü

Davanın esasları ve yargılama usulüne gelince; dolandırıcılık suçuna ilişkin yargılama, Asliye Ceza Mahkemelerinde yapılır. Savcılığın hazırladığı iddianame mahkemeye kabul edilirse, dava süreci resmen başlar. Mahkeme, iddianame ve toplanan deliller ışığında hem mağduru hem de sanığı dinler, tanık beyanlarını alır ve somut delilleri değerlendirir.

Yargılama sürecinde adil yargılamanın temel ilkeleri gözetilerek, sanığın ve mağdurun hakları korunur. Sanık lehine ve aleyhine olan tüm deliller incelenir. Hakim, taraflara genellikle ek süre vererek ek delil sunmalarını da isteyebilir.

Duruşma sonunda mahkeme, dosyadaki bilgi ve belgeler ışığında kararını açıklar. Eğer suç işlenmişse sanık hakkında mahkumiyet, aksi durumda beraat kararı verilir. Temyiz ve itiraz yolları açıktır.

Sonuç olarak; dolandırıcılık suçunda yargılama süreci, savcılık tarafından resen başlatılmakta ve kamu düzeni açısından önem taşımaktadır. Davanın her aşamasında gerek mağdur gerekse sanık haklarını bilinçli şekilde kullanmalıdır. Hukuki danışmanlık alınması, hak kaybı yaşanmaması için büyük avantaj sağlar.

Basit Dolandırıcılıkta Zamanaşımı

Basit dolandırıcılıkta zamanaşımı, Türk Ceza Kanunu’na göre suça ilişkin davanın açılabileceği en uzun süreler arasında yer alır. Basit dolandırıcılık suçu için dava zamanaşımı süresi, suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıldır. Yani, suçun öğrenildiği veya tespit edildiği andan itibaren 8 yıl geçtikten sonra artık dava açılamaz ve açılan davalar da düşer.

Dava zamanaşımı, mağdurun veya yetkili makamların şikayet süresiyle karıştırılmamalıdır; zira dolandırıcılık suçu şikayete tabi değildir. Dava zamanaşımı süresi dolunca, fail hakkında ceza soruşturması ve kovuşturma yapılamaz.

Buna ek olarak, dava zamanaşımı süresi içinde herhangi bir işlem yapılırsa (örneğin mahkeme safhası başlarsa), zamanaşımı süresi kesilir ve yeniden işlemeye başlar. Ancak toplam zamanaşımı süresi hiçbir şekilde uzatılamaz. Eğer zamanaşımından önce kesinleşen bir mahkumiyet kararı varsa, bu kez devreye ceza zamanaşımı girer ve uygulamada cezanın infazı için ayrı bir süre işler.

Kısaca belirtmek gerekirse; basit dolandırıcılıkta zamanaşımı süresi 8 yıl olup, bu süre geçtikten sonra artık ceza yargılaması yapmak mümkün olmaz.

Nitelikli Dolandırıcılıkta Zamanaşımı

Nitelikli dolandırıcılıkta zamanaşımı, basit dolandırıcılığa göre daha uzundur. Nitelikli dolandırıcılık suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 158. maddesi kapsamında özel hallerle işlendiği için, dava zamanaşımı süresi de daha uzun tutulmuştur. Bu tür dolandırıcılık suçlarında dava zamanaşımı 15 yıldır. Yani suça ilişkin fiilin işlenmesinden itibaren 15 yıl içinde dava açılmazsa, suç zamanaşımına uğrar ve artık yargılama yapılamaz.

Bazı kaynaklarda nitelikli dolandırıcılıkta ceza zamanaşımı süresinin de 20 yıl olduğu belirtilmektedir. Ceza zamanaşımı ise; dava sonunda kesinleşen cezanın infazı için geçerli süredir ve o da tamamlanırsa mahkûm edilen kişi cezasını çekmeden kurtulmuş olur.

Zamanaşımı süresi, olayla ilgili herhangi bir adli işlem yapılması durumunda kesilebilir ve baştan yeni bir süre işlemeye başlar. Fakat toplam süre hiçbir şekilde 15 (veya infaz açısından 20) yılı geçemez.

Sonuç olarak; nitelikli dolandırıcılıkta zamanaşımı süresi 15 yıl olup, bu süre dolduktan sonra dava açılamaz ve suçu işleyen kişi hakkında cezai işlem yapılamaz.

Özetle: | Suç Türü | Dava Zamanaşımı Süresi | |------------------------|------------------------| | Basit Dolandırıcılık | 8 yıl | | Nitelikli Dolandırıcılık | 15 yıl |

Bu sürelerin dolması hâlinde şikayette ya da kamu davasında artık herhangi bir işlem yapılamaz. Zamanaşımı hesaplanmasında hata ya da hak kaybı yaşamamak için mutlaka bir avukata danışmak faydalı olacaktır.

Uzlaşma ve Etkin Pişmanlık

Uzlaşma Koşulları

Uzlaşma koşulları, dolandırıcılık suçu söz konusu olduğunda en çok merak edilen konulardan biridir. Dolandırıcılık suçu, mağdurun zarar görmesiyle sonuçlandığı için, taraflar arasında uzlaşma müessesesi devreye girebilmektedir. Özellikle, basit dolandırıcılık suçlarında, Türk Ceza Kanunu’na göre uzlaşma mümkündür. Ancak bu, nitelikli dolandırıcılık suçlarında farklılık gösterebilir.

Uzlaşma sürecinde, tarafların yani mağdurun ve şüphelinin iradeleri önemlidir. Mağdurun şikayetini geri çekmesi ya da tarafların zararların giderilmesi hususunda anlaşmaları halinde, uzlaşma gerçekleşebilir. Uzlaşmanın sağlanabilmesi için; şikayetçinin mağduriyetinin giderilmesi, karşılıklı rıza ve uzlaşma teklifinin kabulü gereklidir.

Uzlaşma süreci yürütülürken savcılık tarafından bir uzlaştırmacı görevlendirilir. Uzlaştırmacı, iki tarafı bir araya getirerek aralarındaki anlaşmayı kolaylaştırır. Uzlaşma sağlandığında dava düşer ve sanık hakkında ceza verilmez.

Etkin Pişmanlık Hükümleri

Dolandırıcılık suçu için etkin pişmanlık hükümleri, failin suçun işlendiği andan sonra zarar görenin zararını tamamen tazmin etmesi ve pişmanlığını göstermesi şartıyla uygulanır. Türk Ceza Kanunu’na göre, suçun işlenmesinden sonra, kovuşturma ya da soruşturma aşamasında fail mağdura zararını öder veya telafi ederse, hakkında verilecek cezada indirime gidilebilir.

Etkin pişmanlık, dolandırıcılık suçlarında özellikle mağdurun zararının en hızlı ve tam şekilde giderildiği durumlarda işlevseldir. Fail mağdurun uğradığı zararı aynen veya nakden tazmin ettiğinde, yargı makamları daha hafif ceza verebilir ya da kimi durumlarda ceza vermeyebilir.

Ancak, etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak için suçun niteliği ve işleniş biçimi dikkate alınır. Örneğin, birden fazla mağdur söz konusu ise tüm mağdurların zararının giderilmesi gerekir.

Şartları ve Cezaya Etkisi

Dolandırıcılık suçunda uzlaşma ve etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için bazı şartlar vardır. Uzlaşmanın sağlanabilmesi için tarafların uzlaşmaya istekli olması, zararın tazmin edilmesi yahut telafisi gerekmektedir. Eğer mağdur tüm zararını karşılandığını belirterek şikayetinden vazgeçerse, ceza yargılaması sona erer.

Etkin pişmanlık ise, genelde soruşturma aşamasında veya davanın görülmesi sırasında failin pişmanlık göstererek zararı karşılaması halinde uygulanır. Cezaya etkisi ise oldukça büyüktür; çocuğun niteliğine, suçu işleyenin pişman olma derecesine, mağdurun zararının tazmin edilip edilmediğine göre yargı makamı tam veya kısmi ceza indirimi yapabilir.

Yani, dolandırıcılık suçunda uzlaşma ve etkin pişmanlık, hem mağdul hem de sanık açısından önemli avantajlar sağlar. Ceza mahkemelerinde davaların hızlı, adil ve mağdurun zararının giderildiği şekilde sonuca bağlanmasına imkan tanır.

HAGB Şartları

Dolandırıcılık suçunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) için belli yasal şartlar vardır. En güncel kaynaklara göre bunlar:

1. Ceza Sınırı: Sanığa verilen hapis cezasının süresi 2 yıl veya daha az olmalı ya da adli para cezası verilmiş olmalıdır. Örneğin, TCK m.157 basit dolandırıcılık cezaları bu sınır içinde kalırsa HAGB gündeme gelir.
2. Sabıka Durumu: Sanık daha önce kasıtlı bir suçtan mahkum olmamalıdır. Ayrıca, daha önce hakkında HAGB kararı verilmiş ve bu karar bozulmamış olmalıdır. Yani HAGB almak “ilk defa suça karışanlar” için ikinci bir şans oluşturmaktadır.
3. Zararın Giderilmesi: Mağdurun veya kamunun uğradığı zarar tamamen giderilmiş olmalıdır. Dolandırıcılık suçunda, özellikle mağdurun uğradığı maddi kaybın eksiksiz şekilde karşılanması gerekir.
4. Sanığın Tavrı: Mahkeme, sanığın yeniden suç işlemeyeceğine kanaat getirmelidir. Yani iyi hal, pişmanlık, zarar telafisi gibi davranışlar burada önemlidir.
5. Sanığın Kabulü: HAGB, sanığın açıkça kabul etmesine bağlıdır. Sanık kabul etmezse HAGB uygulanmaz.

Bu şartlar aynı şekilde basit ve bazı nitelikli dolandırıcılık suçları için de geçerlidir. Fakat eğer sanığa verilen ceza 2 yılı aşarsa, HAGB kesinlikle uygulanamaz.

Uygulama Alanı

Dolandırıcılık suçunda HAGB’nin uygulama alanı, cezanın türü ve suçun niteliğine göre değişiklik gösterir. Özellikle şunlara dikkat edilmelidir:

• Basit Dolandırıcılık: Hükmedilen ceza 2 yıl veya daha az ise HAGB kararı verilebilir.
• Nitelikli Dolandırıcılık: Mağdur sayısı, suçun işleniş şekli veya suça konu malvarlığının miktarı nedeniyle verilen ceza 2 yılı aşıyorsa HAGB uygulanamaz. Ancak, örneğin suçun tek bir kişiyle ve basit yollarla işlenmesi halinde verilen ceza 2 yıl veya altındaysa HAGB ihtimali bulunmaktadır.
• Zincirleme Suçlarda: Her bir suç için ayrı ayrı ceza hesaplanır, toplam ceza 2 yılı aşarsa HAGB uygulanmaz.
• Kamu zararına işlenen dolandırıcılıkta: Eğer kamu zararını doğuran suç için verilen ceza sınırı uygunsa ve başka engel yoksa HAGB uygulanabilir.

Sanık, HAGB verilirse 5 yıl boyunca denetim süresi geçirmiş olur. Bu süre içinde kasıtlı bir suç işler veya yükümlülüklerini yerine getirmezse hüküm kesinleşir ve cezasını çeker. Denetim süresi problemsiz geçilirse, dava ve ceza tamamen ortadan kalkar ve sabıka kaydına işlemez.

Unutulmamalıdır: HAGB her durumda bir hak değildir. Mahkemenin kanaati, sanığın durumu ve zarar giderimi gibi koşullara bağlı olarak uygulanır. Özellikle yüksek profilli, organize ya da çok mağdurlu dolandırıcılık suçlarında uygulama alanı genellikle daralır.

Kısacası, dolandırıcılık suçunda HAGB yasal şartlar sağlanırsa ve mahkeme olumlu bulursa uygulanabilir. Ceza sınırı, zarar giderimi ve sanığın kişisel geçmişi burada belirleyici faktörlerdir.

Sıkça Karşılaşılan Dolandırıcılık Türleri

Sıkça karşılaşılan dolandırıcılık türleri 2024 yılında teknolojinin yayılmasıyla birlikte çeşitlilik göstermektedir. Telefon dolandırıcılığı hâlen en çok rastlanan yöntemler arasında. Dolandırıcılar genellikle polis, savcı veya banka çalışanı gibi kendilerini tanıtarak kişisel bilgilerinizi veya paranızı ele geçirmeye çalışır.

Sahte SMS ve e-posta dolandırıcılıkları, gelen mesajlardaki sahte kargo takibi, alışveriş teklifleri ya da banka işlemi uyarısı üzerinden gerçekleşir. Sosyal medya üzerinden yapılan dolandırıcılıkta ise sahte hesaplarla veya tanıdıklarınızın çalınan hesaplarından para isteme yöntemi sıklık kazanmıştır.

Online alışveriş dolandırıcılığı da oldukça yaygın. Güven vermeyen siteler üzerinden yapılan sahte satışlar, kapora dolandırıcılığı gibi olaylar sıkça haber ve şikâyet sitelerine yansımakta. 2024’te öne çıkan yeni yöntemlerden biri ise QR kod dolandırıcılığı (quishing). Bu yöntemde dolandırıcılar sahte QR kodları kullanarak sizi sahte sitelere yönlendirebiliyor.

Ayrıca “deepfake” ve yapay zeka teknolojileri ile yapılan dolandırıcılıklar da hızla artıyor. Sahte görüntü ve seslerle kandırmak kolaylaşıyor. Son dönemin bir diğer dikkat çeken yöntemi ise sahte banka veya devlet web siteleriyle para ve veri çalınmasıdır.

Yargıtay Kararları ve Emsal İçtihatlar

Dolandırıcılık suçu konusunda Yargıtay kararları uygulama açısından yol göstericidir. Özellikle nitelikli dolandırıcılığın sınırları, hangi hallerde suçun oluştuğu ve cezanın artırılıp artırılamayacağı konusunda emsal kararlar bulunur. Yargıtay 2024 yılı kararlarında, sanığın banka hesabını başkalarına kullandırmasının dolandırıcılık suçunu oluşturduğuna dair pek çok örnek mevcuttur.

Başka bir önemli başlık, bilişim sistemlerinin kullanılmasıyla işlenen dolandırıcılık suçlarıdır. Yargıtay burada banka hesaplarının transfer işlemlerinde kullanılmasını, nitelikli dolandırıcılık kapsamında değerlendirmekte ve yüksek cezalara hükmetmektedir.

Yargıtay ayrıca, dinin istismar edilmesiyle yapılan dolandırıcılık gibi nitelikli hallere de ağır yaptırımların uygulanması gerektiğine dikkat çekiyor. Emekli maaşı veya sosyal yardım vaadinde bulunarak, insanları kandıranlara verilen cezaların kesinleştiği örnek kararlar artırılmıştır. Yargıtay’ın güncel kararlarına resmi karar arama adresinden ulaşabilirsiniz.

Şikayet Prosedürü ve Mağdur Hakları

Dolandırıcılık suçunda şikâyet prosedürü oldukça basittir ve mağdurlar için hak arama yolları açıktır. Mağduriyetin giderilmesi için ilk adım, en yakın karakol, Cumhuriyet Savcılığı veya e-Devlet üzerinden suç duyurusunda bulunmaktır. Şikâyetin ardından savcılık soruşturma başlatır, gerektiğinde şüpheli veya şüpheliler gözaltına alınır ve dosya mahkemeye sevk edilir.

Basit dolandırıcılık suçlarında uzlaşma prosedürü devreye girebilir. Nitelikli dolandırıcılıklarda ise dava, kamu davası niteliği taşır ve mağdurun şikâyetinden vazgeçmesi davayı doğrudan düşürmez.

Mağdurların kanıt toplama hakkı vardır. Mesajlar, banka dekontları, e-postalar veya sosyal medya yazışmaları delil olarak sunulabilir. Mağdur, hem ceza davası hem de maddi zararın tazmini için hukuk davası açabilir.

Şikâyet için herhangi bir zamanaşımı süresi çoğu durumda uygulamada esnek olmakla birlikte, bazı özel durumlarda (örneğin özel şirket içi dolandırıcılıklar gibi) 6 ay içinde başvurmak gerekebilir. Etkili ve hızlı bir sonuç almak için hukuki bir danışmandan destek almak mağdurlar için avantajlıdır.

Not: Şikâyet sonrasında yargılama aşamasında mağdurun davayı takip hakkı, dosyaya katılma ve zararını talep ederek davacı olma hakları da bulunur. Şikâyetin sonuçlanma süresi, delillerin toplanması ve dosyanın türüne göre değişebilir.

Malvarlığı ve Mülkiyet Hakkı

Dolandırıcılık suçunda korunan hukuki değerlerin başında malvarlığı ve mülkiyet hakkı gelir. Türk Ceza Kanunu’nda dolandırıcılık, "malvarlığına karşı işlenen suçlar" bölümünde düzenlenir ve asıl olarak kişilerin sahip olduğu ekonomik değerleri koruma amacı taşır. Dolandırıcılık suçu işleyen bir kişi, bir başkasını hileli hareketlerle kandırarak onun malvarlığında eksilmeye ya da kendi lehine haksız bir zenginleşmeye sebep olur.

Özellikle mülkiyet hakkı, Anayasa ve uluslararası hukuk tarafından da korunan çok temel bir insan hakkıdır. Malvarlığı kavramı sadece para veya taşınır/taşınmaz mallar için değil, menkul ve gayrimenkul tüm ekonomik değerler için geçerlidir. Dolandırıcılık suçu, bu değerlerin rızaya dayalı gibi gözüken fakat gerçekte mağdurun aldatılmasıyla meydana gelen işlemlerle el değiştirmesini hedef alır. Yani suçun mağduru, sahip olduğu ekonomik değerleri bilinçli olarak devrettiğini sansa da, aslında kandırılmış olur.

Sonuç olarak, dolandırıcılık suçunda temel amaç mağdurun malvarlığının haksız yollardan başkasının malvarlığına geçmesini önlemektir. Bu yönüyle hem bireysel hem toplumsal açıdan ciddi bir tehdit oluşturan dolandırıcılıkla mücadele için mevzuatta ciddi yaptırımlar öngörülmüştür.

Hukuki İlişkilerde Güven

Dolandırıcılık suçu sadece malvarlığını değil, aynı zamanda hukuki ilişkilerde güveni korumayı da hedefler. Günlük hayatımızda insanlar arasındaki ekonomik ve kişisel ilişkiler, büyük oranda karşılıklı güvene dayanır. Eğer bu güven korunmazsa, insanlarda ticaret yapma veya sosyal ilişkilere girme isteği kaybolur; dolayısıyla toplumsal düzen zedelenir.

Hukuki ilişkilerde güven, özellikle sözleşme ve alım-satım gibi işlemlerde belirgindir. Bir kişinin diğerine güven duymadan herhangi bir malı veya parayı devretmesi beklenemez. Dolandırıcılıkta ise fail, işte bu güveni kötüye kullanıp, mağduru aldatır ve kendi lehine haksız çıkar sağlar. Bu durumda yalnızca mağdur değil, toplumdaki genel güven duygusu da zarar görür.

Bu nedenle, dolandırıcılıkla mücadele toplumda güven ortamının sürdürülebilmesi için son derece önemlidir. Hukuki düzen ve adalet sistemi, insanların birbirine güven duyarak ekonomik ve sosyal faaliyetlerde bulunabilmelerini sağlamak isteyen temel mekanizmalardır. Sonuç olarak, dolandırıcılık suçunun önlenmesi, kişilerin hem malvarlığı hem de ilişkilerinde güven duygusunun korunması için gereklidir.

Suçun Özel Görünüm Şekilleri

Suça Teşebbüs

Suça teşebbüs, dolandırıcılık suçu bakımından oldukça önemli bir kavramdır. Suça teşebbüs, failin suçun kanuni tanımında yer alan bütün unsurlarını tamamlayacak hareketleri yapmasına rağmen, suçun gerçekleşmemesi durumudur. Kısacası dolandırıcılık suçunda teşebbüs, failin hileli davranışlarla mağduru kandırmak istemesi, fakat bunun bir nedenle başarıya ulaşamaması halinde ortaya çıkar.

Örneğin; fail sahteden bir belgeyle mağduru aldatmak ister, ancak mağdur inanmaz ve herhangi bir menfaat transferi gerçekleşmezse suça teşebbüs hükümleri uygulanır. Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre, teşebbüs aşamasında kalan suçlarda cezada indirim yapılır. Yani suç tamamlanmamışsa, verilecek ceza da tam suçta verilecek cezadan daha düşük olur. Uygulamada mahkemeler, olayın özelliklerine göre “failin elinden gelen her şeyi yapıp yapmadığını” inceler.

Suçta İştirak

Suçta iştirak, dolandırıcılık suçunun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi anlamına gelir. Dolandırıcılık suçunda iştirak, azmettiren, yardım eden veya suça ortak olan herkesin sorumluluğunu gündeme getirir. TCK’da iştirak biçimleri olarak azmettirme, yardımdan bulunma ve birlikte işleme yer alır.

• Birlikte işleme: Birden fazla kişinin, planlı ve birlikte hareket ederek mağduru kandırması.
• Azmettirme: Birinin başka bir kişiye, dolandırıcılık suçunu işlemesi için talimat vermesi veya ikna etmesi.
• Yardım etme: Failin suçun işlenmesine maddi veya manevi katkı sunması (örneğin sahte belge hazırlamak veya mağdura güven vermek).

Dolandırıcılık suçunun iştirak halinde işlenmesi cezanın artırılmasına yol açabilir. Özellikle örgütlü şekilde yani organize gruplar halinde işlenen dolandırıcılık suçları, daha ağır cezalarla karşılaşır.

Suçta İçtima

Suçta içtima, bir kişinin birden fazla eylemde bulunup, bunların bir veya birden fazla suçu oluşturup oluşturmadığını belirler. Dolandırıcılık suçunda içtima konusu, failin birden fazla kişiyi ya da aynı kişiyi farklı zamanlarda dolandırması halinde gündeme gelir.

• Fikri içtima: Bir kişinin, tek bir fiille birden fazla suçun kanuni tanımına uyması halinde sadece en ağır olan suçtan ceza verilir.
• Zincirleme suç: Aynı suçun, değişik zamanlarda ve birden fazla kez, aynı mağdura karşı işlenmesi halinde zincirleme suç hükümleri uygulanır. Örneğin, peş peşe farklı tarihlerde aynı mağduru kandırarak hileyle menfaat sağlanmışsa, cezaya belli bir oranda artırım yapılır.

Uygulamada en çok rastlanan durumlardan biri, dolandırıcılığın zincirleme şekilde işlenmesidir. Bu noktada failin lehine ve aleyhine olan tüm koşullar hakim tarafından ayrı ayrı değerlendirilir. Özellikle internet üzerinden yapılan dolandırıcılıklarda, mağdur sayısı ve eylem sayısı arttıkça içtima hükümleri önemli hale gelir.

Dolandırıcılık ve Diğer Benzer Suçlar

Hırsızlıkla Farkı

Dolandırıcılık ve hırsızlık, Türk Ceza Kanunu'nda ayrı ayrı düzenlenen ve sıkça karıştırılan suçlardandır. Dolandırıcılık suçunda, fail, mağduru genellikle hileli davranışlarla kandırarak onun rızasını alır ve malvarlığından bir eksilme sağlar. Yani mağdur, hileye inanıp kendi isteğiyle malını veya parasını failin isteği doğrultusunda devreder. Hırsızlıkta ise mağdurun rızası söz konusu değildir; fail, mağdurun bilgisi ve rızası olmadan ona ait olan bir malı gizlice alır.

Hırsızlıkta esas unsur, malın başkasının elinden zorla veya gizliden alınmasıdır. Oysa dolandırıcılıkta mağdur kendi iradesiyle, kandırıldığı için malı failin tasarrufuna bırakır. Bu yüzden iki suçun ayrımı, mağdurun rızasının olup olmadığına ve failin hileli hareketlerle mağdurda aldatıcı bir izlenim oluşturup oluşturmadığına göre yapılır.

Günlük hayattaki olaylarda ya da mahkeme süreçlerinde, bu iki suçun ayrımını iyi yapmak için olaydaki rıza ve aldatma unsuruna dikkat edilir. Kısacası, dolandırıcılıkta hile ve mağdurun kandırılarak rıza göstermesi varsa; hırsızlıkta ise herhangi bir rıza olmadan mal alınır.

Güveni Kötüye Kullanma ile Farkı

Dolandırıcılık ve güveni kötüye kullanma da sıklıkla birbirine karıştırılan benzer suçlar arasındadır. Dolandırıcılık suçunda, fail baştan itibaren mağduru hile ile kandırmak ve aldatmak amacıyla hareket eder. Yani ortada bir plan ve aldatıcı davranışlar zinciri vardır. Fail, mağduru yanıltarak bir malvarlığı transferi gerçekleştirir.

Güveni kötüye kullanma suçunda ise mağdur, malını veya değerini kendi rızasıyla, fakat güven ilişkisi içinde faile teslim etmiştir. Fail ise bu güveni suistimal ederek eşyayı ya da parayı kendisininmiş gibi kullanır ya da geri vermez. Burada aldatma veya hile söz konusu değildir; asıl önemli olan, mağdurun duyduğu güvenin kötüye kullanılma şeklidir.

Başka bir deyişle; dolandırıcılıkta hileli hareketler öne çıkarken, güveni kötüye kullanmada ön planda olan unsur, önceden var olan bir güven ilişkisine ihanet edilmesidir. Yani, dolandırıcılıkta mağdur başlangıçta aldatılır; güveni kötüye kullanmada ise mağdur, kendisine güvenip teslim ettikten sonra zarara uğratılır.

Bu gibi ayrımlar, adli süreçte suçun doğru tespit edilmesi açısından büyük önem taşır. Özellikle sosyal ilişkilerde veya ticari hayatta ortaya çıkan anlaşmazlıklarda, olayın hangi suça girdiği konusunda şüphe varsa, bir uzmandan yardım almak faydalı olacaktır.

Sonuç ve Hukuki Tavsiyeler

Avukat Desteğinin Önemi

Dolandırıcılık suçu ile karşı karşıya kalan hem mağdurlar hem de şüpheliler için avukat desteği oldukça önemlidir. Çünkü dolandırıcılık suçu, gerek yasal dayanakları gerekse uygulama aşamasındaki karmaşıklığı bakımından profesyonel hukuki yardımı gerektiren bir alandır. Avukat, olayın başından itibaren hem hak kaybını önler hem de sürecin yasal olarak doğru yürütülmesini sağlar.

Dolandırıcılık suçunda uzman bir avukat, müvekkilinin lehine olacak kanıtların toplanması, delillerin sunulması ve etkin savunmanın hazırlanmasında önemli rol oynar. Yasal prosedürlerin doğru takip edilmesi, sürelerin kaçırılmaması adına hukuki destek almak ciddi avantaj sağlar. Ayrıca bir avukat, mahkemede mağdurun ya da sanığın haklarını korumak için gerekli savunmayı en iyi şekilde yapar ve hukuki süreci şeffaf şekilde yönetir. Özellikle nitelikli dolandırıcılık gibi ağır suçlarda, ceza oranlarının yüksek olması nedeniyle tecrübeli bir avukattan danışmanlık alınması kaçınılmaz hale gelir.

Mağdur ve Sanık Açısından Dikkat Edilecekler

Dolandırıcılık suçunda mağdur olan kişiler, olayla ilgili delilleri (mesajlaşmalar, banka dekontları, kayıtlar, yazışmalar, şahit beyanları gibi) mutlaka saklamalı ve başvurularını zamanında yapmalıdır. Olayın gerçekleştiğini anladıklarında, en kısa sürede savcılığa şikayet dilekçesiyle başvurmak, hak kaybının önüne geçecektir. Mağdurlar, olayın şokuyla fevri davranmak yerine uzman bir avukata danışarak nasıl hareket edecekleri konusunda bilgi edinmelidir.

Sanıklar ise kendilerine yöneltilen suçlamalar karşısında açıklamalarını mutlaka delillendirmeli ve savunmalarını planlarken avukat desteği almalıdır. Suçun oluşmadığı iddiası, suçun unsurlarının mevcut olmadığı savunması ya da ceza indirimi gerektiren haller varsa, her biri ancak etkili bir savunma ile mahkemeye anlatılabilir. Sanıkların, yargılama sürecinde beyanlarını değiştirmemeleri, çelişkili ifadelerden kaçınmaları ve mahkemeyle iş birliği yapmaları tavsiye edilir.

Sonuç olarak, dolandırıcılık suçlarında hem mağdur hem de sanık tarafının yasal süreçte dikkatli olması şarttır. Hak kaybı yaşamamak için mutlaka hukuki destek alınması gerekmekte ve her adımda profesyonel hareket etmek büyük önem taşımaktadır. Unutulmamalıdır ki, süreçte yapılan her küçük hata veya eksik bildirim telafisi güç sonuçlar doğurabilir.