Haciz işlemleri

Merhaba,

Öncelikle başınız sağ olsun. Sorunuz oldukça önemli ve güncel Türk hukuk mevzuatına göre ayrıntılı bir cevap gerektiriyor. Araştırmam sonucu güncel ve güvenilir kaynaklar çerçevesinde size detaylı olarak yardımcı olmak istiyorum.

ÖTV İndirimli Araç ve Miras/Haciz Durumu

• ÖTV Muafiyetiyle Alınan Araçlar: Aracın kimin parasını ödediğinden bağımsız olarak, yasal olarak araç kaydı kimin üzerineyse araç o kişinin mal varlığına dahil olur. Yani babanız adına alınan ÖTV muafiyetli araç, yasal olarak babanızın malıdır ve vefatı sonrası direkt olarak terekeye (mirasına) dahil edilir.

• Miras Sonrası Sorumluluk: Mirasın reddi yapılmadıysa, babanızın borçlarından dolayı tüm mal varlığı (aracın da dahil olduğu terekesi) borçlulara karşı sorumlu olur. Borçluya ait bir araç olması durumunda, icra takibi ile haczedilmesi mümkündür.

• Haciz İşlemleri: ÖTV muafiyetli veya engelli aracı olmak, otomatik olarak haczedilmezlik sağlamaz. Yani aracın tüm borçlar ödenmeden mirasçılar arasında paylaştırılması veya üzerindeki haczin kaldırılması mümkün değildir. Bir alacaklı ya da ölümlü kazadaki tazminat alacaklısı, mirasa dahil araç üzerine haciz koydurabilir.

• Sadece Hisse Haczi: Araç örneğin birkaç mirasçının adına geçtiyse (tüm miras paylaşımı yapıldıysa), borçlu olan mirasçının hissesine haciz gelir; aracın tamamı değil sadece borçlu olanın payı icranın konusu olabilir. Eğer aracın tamamı hâlen terekenin üzerinde ise, tamamı üzerinden işlem yapılır.

• Araç Bedelinin Sizin Tarafınızdan Ödenmesi: Miras hukuku ve icra hukukunda esas olan, aracın parasını kimin ödediği değil, aracın kimin adına tescilli olduğudur. Yani banka dekontlarınız olsa bile, araç resmen babanız adına kayıtlı ise, bu kişisel hakkınızı ispat açısından bir anlam taşımaz, çünkü araca cebren el konulmasını (haciz ve icra yoluyla satış) otomatik olarak engellemez.

• Araç Satışı ve ÖTV: Aracı 5 yıl dolmadan satmak mümkün değildir; satılırsa ödenmeyen ÖTV’yi ödemeniz gerekir.

Ne Yapabilirsiniz?

1. Mirasın Reddi: Hangi mirasçının mirası reddettiği durumda, üzerine haciz işlemi uygulanamaz. Miras reddi için 3 ay içinde Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurulmalıdır. (Ancak çoğunlukla süre geçtiyse bu imkân olmayabilir.)

2. Borcu Ödeyip Haczi Kaldırma: Hacizli araç satılması veya paylaşılması düşünülüyorsa, üzerindeki borç ödenmediği müddetçe bu mümkün olmaz. Borcu ödemeniz durumunda haciz kalkar.

3. Bedelini Ben Ödedim Savunması: Aracı almak için siz ödeme yapmış olsanız da, bu durumu “menfi tespit davası” gibi bir yolla ispat etmek isterseniz belge ve tanık deliliniz olsa dahi, aracın yasal mülkiyetiyle ilgili değerlendirmede çoğunlukla kabul edilmez. Yine de bir dava açmak ve hakkını talep etmek mümkündür ama genel olarak icra ve miras uygulamasında aracın kime kayıtlı olduğu temel alınır.

4. Ortaklığın Giderilmesi: Araç, hisseli hale geldiyse, diğer mirasçılarla anlaşarak veya mahkeme yoluyla ortaklığı giderme (izale-i şüyu) davası açabilirsiniz. Bu durumda araç satılır ve bedeli paylaşılır; hacizli hisse var ise onun icra dosyasına gidebilir.

5. Önalım Hakkı: Hacizli hissenin başka biri tarafından alınmasını engellemek için mirasçıların önalım hakkı vardır; ihale sırasında bu hak kullanılabilir.

Sonuç olarak:

• Aracın kayıtlı olduğu kişi siz olmadığı sürece, “parayı ben ödedim” savunmanız hukuken aracı korumaz.
• Borçtan dolayı araca haciz uygulanabilir ve gerektiğinde satılabilir.
• Borcun ödendiğini ispat etmek ya da araç üzerinde hak iddia etmek için uzun sürebilecek bir hukuki süreç gereklidir.
• Eğer aracı kaybetmek istemiyorsanız, genellikle en pratik yol borcu ödemek ve haczi kaldırmaktır.

Her durumda, özel durumunuza ve evraklarınıza göre bir avukata birebir danışmanızı tavsiye ediyorum. Durum hassas ve borç-alacak takibi zamanaşımı, haciz itirazı gibi birçok ayrıntı içeriyor.

Yardımcı olabileceğim başka bir hukuki sorunuz olursa lütfen çekinmeden yazın. Sağlıklı günler diler, geçmiş olsun dileklerimi iletirim.