Hastane ve doktor ihmali var mı?

Merhaba,

Öncelikle yaşadığınız durumun aile olarak sizi ne kadar zorladığını ve bu süreçte hukuki haklarınızı öğrenmek istemenizin kesinlikle çok doğal olduğunu belirtmek isterim. Sorunuz oldukça önemli ve hassas bir konuyu içeriyor: tüp bebek tedavisi sürecinde doktorun/saglık merkezinin ihmali (malpraktis) olup olmadığı, ve daha ayrıntılı genetik test istemesi gerekip gerekmediği.

Konuyu 2025 yılı güncel Türk hukuk sistemi ve güncel tıbbi standartlar çerçevesinde detaylı olarak açıklıyorum.

Tıbbi Malpraktis ve Hekimin Sorumluluğu

Türk hukukunda tıbbi uygulama hatası (malpraktis), hekimin mesleki standartlara uygun davranmaması nedeniyle hastada zarar oluşmasıdır. Tıbbi malpraktis davalarında hekimin kusurunun olup olmadığı, tedavi sürecinde güncel tıbbi bilgiler ve uygulamalar dikkate alınarak durumun “aydınlatılmış onam” ile açıklanıp açıklanmadığı değerlendirilir.

Genetik Testler ve Tüp Bebek Süreci

• Tüp bebek (IVF) işlemine başlamadan önce, anne ve baba adayının rutin olarak genetik hastalık taşıyıcılığı açısından değerlendirilmesi yaygın bir uygulamadır. Ancak, ülkemizde ve uluslararası standartlarda, her hastaya ileri genetik (detaylı) tarama yapılmaz. Rutin uygulama, soygeçmişte (ailesinde, özellikle akraba evliliği, sık düşük, ölü doğum, doğumsal hastalık öyküsü gibi durumlar) önemli bir risk faktörü olduğunda ek genetik testler istemektir.
• Tekrarlayan başarısız gebelikler ve düşükler, bazen ek değerlendirme gerektirebilir. Ancak burada hekimin ihmali olup olmadığının tespiti için aşağıdaki sorulara cevap aranır:
  • Ailenin tıbbi ve genetik hikayesi hekime detaylı aktarılmış mı?
  • Hekim mevcut bilgiler ışığında gerekli asgari test/incelemeleri yapmış mı?
  • Güncel ulusal/protokollere göre ek genetik testlerin yapılmasını gerektiren somut risk var mıydı?
• Eğer hekime, genetik hastalık belirtileri veya ailede benzer vakalar (örneğin otizm, dil-konuşma güçlüğü, zeka geriliği gibi durumlar) belirtilmişse, hekimin gerekli olan tüm ileri tetkikleri yapması beklenir.

Hekimin Yükümlülüğü ve Olması Gereken Testler

• Hekim, hastadan aldığı bilgilerle riskli görülen durumlarda: Genişletilmiş genetik tarama başlatabilir veya bir genetik uzmana yönlendirebilir.
• Ancak, her tüp bebek vakasında ileri düzey genetik testler (karyotip, panel taramaları gibi) yapılması kanunen zorunlu değildir. Mevzuatta riskli hasta grubuna yönelik genetik danışmanlık ve ileri test önerisi öngörülür.

Sizin Durumunuz Spesifikinde

• Eşinizin genetik hastalığının tüp bebek tedavisi sırasında değil, yıllar sonra tespit edilmiş olması, hekimin bunu öngörüp öngöremeyeceğiyle ilgilidir.
• Eğer geçmiş tıbbi belgelerinizde, ailede bu hastalığın bir bulgusu, yineleyen sorunlar (örneğin düşük, ölü doğum vs.) veya bariz bir risk faktörü mevcutsa ve buna rağmen doktor sizinle detaylıca konuşmadan ve gerekli ek testleri istemeden işlemi yaptıysa, ihmal söz konusu olabilir.
• Ancak, genetik hastalığınız ve riskiniz, mevcut standart uygulamalarla (veya soygeçmiş ile) öngörülemeyecek düzeyde gizliydi ve doktor, dönemin tıbbi standartlarını uygulayarak işlemleri yaptıysa, genellikle “ihmal” oluşmaz.

Hukuki Süreç ve Deliller

• Tıbbi ihmal iddiasında olaydan itibaren genellikle 5 yıllık zamanaşımı vardır; ancak zararın daha geç öğrenilmesi halinde, öğrenme anından itibaren hak arama süresi işlemeye başlar.
• İspat yükü sizdedir. Yani hekimin güncel tıbbi uygulama standartlarına aykırı davrandığını, olması gereken testleri yapmadığını (veya sizi uyarmadığını) gösterecek sağlık raporları, bilirkişi incelemesi ve belgelere ihtiyaç vardır.
• Malpraktis iddialarında genellikle Adli Tıp Kurumu ve ilgili branşlardan uzman bilirkişi raporu alınır.

Ne Yapmalısınız?

1. Tüm tıbbi dökümanları toparlayın (tedavi öncesi testler, sizden alınan onam formları, genetik test sonuçları vb.).
2. Durumunuzu bir medikal hukuk uzmanı avukat ile ayrıntılı görüşün.
3. Gerekirse, doğrudan hastane ve hekimden detaylı bilgi ve dosyalarınızın tam bir kopyasını talep edebilirsiniz.
4. Bir dava açmak isterseniz, uzman bilirkişiden görüş alınır ve süreç başlatılır.

Sonuç Olarak

Hekimin tüp bebek öncesi sizi yeterince bilgilendirmemesi, gerekli testleri yapmaması veya riskleri açıklamadan tedaviye başlaması halinde tıbbi ihmal olabilir. Ancak her vakada ileri düzey genetik testlerin yapılması zorunlu değildir, olayın detaylı tıbbi incelemesi gerekir.

Size ve çocuğunuza sağlıklı ve mutlu bir yaşam dilerim. Her zaman daha detaylı bilgi ve hukuki destek için uzman hekime ve avukata başvurmaktan çekinmeyin.

Saygılarımla.