Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davası nasıl açılır sorusuna hızlı ve anlaşılır bir yanıt arıyorsanız, doğru yerdesiniz. Sürece başlamadan önce boşanma dilekçesi, yetkili aile mahkemesi, davanın anlaşmalı boşanma mı yoksa çekişmeli boşanma mı olacağı gibi noktaları bilmek işleri kolaylaştırır.

Bu rehberde kısaca:

• Gerekli belgeler, harçlar ve başvuru adımları
• UYAP’tan dava açma
• Protokol, delil ve tanık ipuçları
• Süre/ücret, nafaka, velayet ve tazminat
• Adli yardım seçenekleri

Kısa not: Bu içerik genel bilgilendirme niteliğindedir.

Amacımız, ilk adımdan duruşmaya kadar süreci netleştirmek ve sık yapılan hataları göstermek; böylece “boşanma davası nasıl açılır” sorusuna güvenle başlamanız.

Boşanma Davası Nedir?

Boşanma davası, evli olan kişilerin resmi olarak evlilik birliğini sona erdirmek için açtığı hukuki bir davadır. Eşler arasındaki anlaşmazlıkların ya da artık birlikte yaşamak istememelerinin sonucunda, mahkemeye başvurularak evlilik ilişkisinin hukuki olarak bitirilmesi talep edilir. Türkiye'de boşanma davaları, genellikle Aile Mahkemeleri'nde açılır. Bir boşanma davası açabilmek için belirli kanuni sebeplerin bulunması gerekir. Ayrıca, boşanma süreci her zaman kolay ve kısa olmayabilir; eşlerin anlaşmasına ya da uzlaşamamasına göre süreç farklı şekilde ilerleyebilir.

Boşanma Davasının Tanımı

Boşanma davasının tanımı, evli iki kişinin arasındaki yasal bağın mahkeme kararıyla sonlandırılmasıdır. Boşanma, sadece resmiyette evliliğin bitirilmesi anlamına gelmez; aynı zamanda çocukların velayeti, nafaka, mal paylaşımı gibi birçok önemli konunun da karara bağlandığı bir süreçtir. Boşanma davası açıldığında mahkeme, öncelikle evlilik birliğinin temelden sarsılıp sarsılmadığına veya başka gereçli bir nedene bakar ve bu doğrultuda karar verir.

Boşanma Davası Türleri

Boşanma davası türleri ikiye ayrılır: anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanma. Her iki yolun uygulanma şekli, şartları ve süreci birbirinden oldukça farklıdır. Hangi türde boşanma davası açılacağı, eşlerin karşılıklı olarak boşanma şartlarında anlaşabilmesine bağlıdır.

Anlaşmalı Boşanma

Anlaşmalı boşanma, tarafların evliliği sona erdirmek için tüm şartlarda anlaşmaya vardığı, en hızlı ve en kolay şekilde sonuçlanan boşanma tipidir. Anlaşmalı boşanma için, evlilik en az bir yıl sürmüş olmalı ve taraflar; nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi konularda ortak karar vermiş olmalıdır. Mahkemeye yazılı bir protokol sunulur ve her iki taraf da duruşmada boşanmayı istediklerini beyan eder. Hakim, anlaşmanın hukuka ve tarafların menfaatlerine uygun olup olmadığına bakar ve tüm şartlar uygunsa boşanmayı kısa sürede gerçekleştirir.

Çekişmeli Boşanma

Çekişmeli boşanma ise, tarafların boşanmanın esasına ya da boşanma sonrası koşullarına (velayet, tazminat, nafaka gibi) dair anlaşamadığı durumlarda gündeme gelir. Çekişmeli boşanma davaları genelde daha uzun sürer çünkü taraflar iddialarını ve savunmalarını mahkemeye sunar, deliller gösterilir ve tanıklar dinlenir. Hakim, dosyadaki delillere bakarak bir karar verir. Bu dava türü, uzlaşma sağlanamadığı için, genelikle daha yorucu, stresli ve maddi açıdan daha külfetli olabilir. Çekişmeli boşanma sürecinde, taraflar arasında ciddi anlaşmazlıklar yaşanabilir ve süreç yıllarca sürebilir.

Kısacası, boşanma davasının türü, eşlerin birbirleriyle olan iletişimine, yaşadıkları sorunlara ve uzlaşmaya açık olup olmamalarına göre belirlenir. Hangi türde olursa olsun, boşanma sürecinde hak kayıpları olmaması için her adım dikkate alınmalıdır.

Boşanma Davası Açma Şartları

Boşanma davası açmak isteyen kişilerin belirli şartları yerine getirmesi gerekir. Türk Medeni Kanunu'na göre, kişiler hem genel hem de özel boşanma sebeplerine dayanarak mahkemeye başvurabilir. Boşanma davası açmadan önce sebebin uygun olup olmadığına dikkat edilmelidir. Aksi takdirde mahkeme davayı reddedebilir.

Boşanma Sebepleri

Boşanma sebepleri iki ana grupta toplanır: Genel boşanma sebepleri ve özel boşanma sebepleri. Boşanmayı isteyen taraf, bu iki gruptan birini gerekçe göstererek dava açabilir. Boşanma davası açan kişinin, iddia ettiği sebebi ispat etmesi oldukça önemlidir.

Genel Boşanma Sebepleri

Genel boşanma sebebi, evlilik birliğinin artık sürdürülemeyecek derecede temelinden sarsılmasıdır. Bu, Türk Medeni Kanunu'nda "evlilik birliğinin temelinden sarsılması" veya bilinen adıyla "şiddetli geçimsizlik" olarak tanımlanır. Eşler arasında sürekli kavga, iletişim kopukluğu, saygı eksikliği ve birlikteliğin ruhen bitmesi gibi durumlar, genel boşanma sebebi olarak kabul edilir. Mahkemeler en çok şiddetli geçimsizlik gerekçesiyle açılan boşanma davalarını görmektedir.

Özel Boşanma Sebepleri

Özel boşanma sebepleri ise kanunda tek tek sayılan ve belirli olayların yaşanması halinde boşanma için doğrudan bir hak veren durumlardır. Her biri belirli şartlara bağlıdır ve aşağıda detayları ile açıklanmıştır. Özel boşanma sebeplerini ispat etmek genellikle daha kolaydır, çünkü olayın açıkça meydana gelip gelmediği net bir şekilde tespit edilir.

Zina

Zina, eşlerden birinin evlilik birliği içinde sadakat yükümlülüğünü ihlal ederek başka biriyle cinsel ilişkiye girmesidir. Zina sebebiyle boşanma davası açmak isteyen eş, olayı öğrendiği tarihten itibaren 6 ay ve her hâlükârda olayın üzerinden 5 yıl geçmeden dava açmalıdır. Zinanın ispatı çoğu zaman delil ve tanıklarla sağlanır.

Hayata Kast

Hayata kast, eşlerden birinin diğerini öldürmeye teşebbüs etmesidir. Bu durum çok ağır suçlardandır ve kanunda özel boşanma sebebi olarak düzenlenmiştir. Hayata kast durumunda mağdur eş, nedeni öğrendiği tarihten itibaren 6 ay ve olayın üzerinden 5 yıl geçmeden boşanma davası açabilir.

Terk

Terk, eşlerden birinin ortak konutu haklı bir sebep olmadan terk etmesi ve geri dönmemesidir. Terk nedeniyle boşanma davası açmak isteyen taraf, diğer eşin en az 6 ay süresince evi terk etmiş ve yapılan ihtara rağmen dönmemiş olması şartlarını yerine getirmelidir.

Akıl Hastalığı

Akıl hastalığı, eşlerden birinin evlilik birliğini sürdürmesini imkânsız hale getirecek derecede, tedavisi olmayan veya uzun süren bir rahatsızlığının olmasıdır. Bu durumda, uzman bir hekimden alınacak sağlık raporu ile mahkemeye başvurmak gerekir. Akıl hastalığının geçici değil, kalıcı olduğunun raporda belirtilmesi şarttır.

Fiili Ayrılık

Fiili ayrılık, “evlilik birliğinin temelinden sarsılması” sebebiyle açılan bir boşanma davasının reddedilmesinin ardından eşlerin aralıksız olarak 3 yıl ayrı yaşamaları durumunda gündeme gelir. Üç yıl boyunca bir araya gelmemiş eşlerden biri tekrar dava açarsa, mahkeme çoğu durumda artık evlilik birliğinin sürmesinin mümkün olmadığı sonucuna varır.

Bu boşanma sebeplerinin her biri davanın yapılandırılma şeklini, süresini ve sonucunu etkileyebilir. Bu yüzden boşanma davası açmayı düşünenlerin öncelikle hangi sebebe dayanacaklarını iyi seçmeleri ve delillerini uygun şekilde hazırlamaları önemlidir.

Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Dava Açma Adımları

Boşanma davası açmak isteyen kişiler için izlemesi gereken belirli adımlar vardır. Boşanma sürecinin doğru ilerlemesi için ilk olarak gerekli belgelerin eksiksiz hazırlanması önemlidir. Hazırlık aşamasında atılacak her adım, davanın hızlı ve sorunsuz şekilde ilerlemesini sağlar.

Gerekli Belgelerin Hazırlanması

Boşanma davası açarken mahkemeye sunulacak bazı temel belgeler vardır. Belgelerin eksiksiz ve doğru hazırlanması davanın kabulü için şarttır. Genellikle aşağıdaki belgeler istenir:

Boşanma Dava Dilekçesi

Boşanma dava dilekçesi, dava açılışının en önemli belgesidir. Dava dilekçesinde tarafların kimlik bilgileri, boşanma sebebi ve talepler açıkça yer almalıdır. Çekişmeli boşanmalarda ayrıntılı gerekçeler yazılırken, anlaşmalı davalarda ise kısa ve net bilgiler eklenir.

Nüfus Cüzdanı Fotokopisi

Boşanma davası başvurularında nüfus cüzdanı fotokopisi istenmektedir. Her iki tarafın veya davacı tarafın kimlik bilgileri, mahkemeye sunulmalıdır.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü

Eğer anlaşmalı boşanma davası açılıyorsa, anlaşmalı boşanma protokolü hazırlanmalıdır. Bu protokolde velayet, nafaka, mal paylaşımı gibi konular üzerinde çiftler anlaşmış olmalıdır. Protokol iki tarafça da imzalanmalı ve dilekçeye eklenmelidir.

Vekaletname (Avukatla İlerlenecekse)

Eğer boşanma avukat aracılığıyla yürütülecekse, avukata verilmiş vekaletnamenin de dosyaya eklenmesi gerekmektedir. Vekaletname noterden alınır ve avukat yetkilidir ibaresi bulunmalıdır.

Dava Dilekçesinin Mahkemeye Sunulması

Hazırlanan boşanma dava dilekçesi ve gerekli belgelerle birlikte yetkili aile mahkemesine şahsen ya da avukat yoluyla başvuru yapılır. Mahkeme kalemine dilekçe teslim edilir ve kayıt işlemi başlar.

Mahkeme Harç ve Masraflarının Yatırılması

Boşanma davası açarken mahkeme harçları ve yargı masraflarının ödenmesi zorunludur. Ödeme yapıldıktan sonra davanız resmi olarak açılmış olur ve dosya numaranız verilir.

Yetkili ve Görevli Mahkeme

Boşanma davası için hangi mahkemenin görevli ve yetkili olduğu çok önemlidir. Yanlış mahkemeye başvuru yapılırsa davanız zaman kaybedebilir veya reddedilebilir.

Aile Mahkemesi

Boşanma davalarında asıl görevli mahkeme aile mahkemesidir. Her il ve birçok ilçede aile mahkemeleri bulunur. Aile mahkemesi, boşanma ile ilgili tüm konulara bakar.

Asliye Hukuk Mahkemesi (Aile Mahkemesi Yoksa)

Eğer başvuru yapılacak yerde aile mahkemesi yoksa, asliye hukuk mahkemesi aile mahkemesi sıfatıyla görevlidir. Aynı yetkilere sahip olarak işlemleri yürütür.

Hangi Mahkeme Yetkilidir?

Boşanma davası açmak için yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri mahkemesi veya davadan hemen önce son altı ay birlikte ikamet edilen yer mahkemesidir. Davacılar, kendilerine en uygun yerdeki mahkemeyi seçebilirler.

Bu adımlar ve kurallar takip edildiğinde, boşanma davası işlemleri daha sağlıklı ve hızlı ilerler. Her zaman güncel bilgileri ve süreçleri mahkemelerden veya bir avukattan teyit etmek yararlı olacaktır.

Anlaşmalı Boşanma Süreci

Anlaşmalı Boşanmanın Şartları

Anlaşmalı boşanmanın şartları Türk Medeni Kanunu’nda açıkça yazılıdır. Anlaşmalı boşanma için en önemli şart, evli çiftin en az bir yıldır evli olmasıdır. Bir yıldan kısa süren evliliklerde anlaşmalı boşanma yolu ile ayrılmak mümkün değildir. Ayrıca, eşlerin boşanma konusunda tam bir fikir birliğine varmış olmaları ve boşanmanın tüm hukuki sonuçlarında (velayet, nafaka, mal paylaşımı, tazminat gibi) anlaşmış olmaları gerekir.

Anlaşmalı boşanma davasında boşanma protokolü hazırlanmalı ve her iki taraf da bu protokolü imzalamalıdır. Eşler duruşma gününde mahkemede bizzat bulunmalı ve hâkim önünde beyanlarını vermelidir. Tüm bu şartlar sağlanamazsa, anlaşmalı boşanma yapılamaz, dava çekişmeliye döner.

Anlaşmalı Boşanma Protokolü Nasıl Hazırlanır?

Anlaşmalı boşanma protokolü, eşlerin boşanmanın tüm sonuçlarıyla ilgili uzlaştıkları detayları yazılı hale getirdikleri belgedir. Protokolde özellikle şu konular net şekilde yer almalıdır:

• Çocuk(lar) varsa velayet kimde kalacak,
• Nafaka ödenip ödenmeyeceği, miktarı ve türü,
• Maddi ve manevi tazminat talepleri,
• Mal paylaşımı ve ziynet eşyaları,
• İlişkinin tüm hukuki sonuçları hakkında ortak kararlar.

Protokol sade ve anlaşılır bir dille hazırlanmalıdır. Yanlış ve eksik bilgi olmamasına dikkat edilmelidir. Tarafların isimleri, TC kimlik numaraları, anlaşmaya varılan hususlar açıkça yazılmalı ve belgenin sonuna her iki taraf da imza atmalıdır. Eksik ya da geçersiz hazırlanan bir protokol anlaşmalı boşanmanın mahkeme tarafından kabul edilmemesine sebep olabilir. Bir avukat yardımıyla hazırlanması tavsiye edilir.

Hakim Karşısında Beyan

Hakim karşısında beyan, anlaşmalı boşanma sürecinin en önemli aşamasıdır. Boşanmak isteyen eşler, mahkeme günü bizzat duruşmaya katılmak zorundadır. Hakim, duruşmada her iki eşe de anlaşmalı boşanma isteklerinin ve protokoldeki şartların kendi iradeleriyle kabul edilip edilmediğini sorar. Eşler, özgür iradeleriyle boşanmayı kabul ettiğini açık şekilde beyan etmelidir.

Hakim, hazırlanan protokolü inceleyerek tarafların hak ve menfaatlerinin korunup korunmadığını kontrol eder. Eğer tarafların beyanı ve protokol uygun bulunursa, hakim boşanma kararını verir. Ancak, eşlerden biri duruşmada anlaşmadan vazgeçerse ya da protokolde bir eksik varsa, anlaşmalı boşanma gerçekleşmez ve dava çekişmeliye döner.

Bu süreçte anlaşmanın tam ve doğru hazırlandığından ve beyanların tutarlı olduğundan emin olmak çok önemlidir. Aksi halde süreç uzayabilir veya istenilen sonuca ulaşılamayabilir.

Çekişmeli Boşanmanın Şartları

Çekişmeli boşanmanın şartları arasında en başta, eşler arasında boşanmanın temel unsurları ve sonuçlarında anlaşma olmaması yer alır. Yani taraflardan biri boşanmak istemeyebilir, ya da boşanmakla ilgili nafaka, tazminat, velayet, mal paylaşımı gibi konularda uzlaşma sağlanamamış olabilir. Ayrıca çekişmeli boşanma davası açılabilmesi için evliliğin 1 yıl sürmüş olması gibi bir şart yoktur; taraflar isterlerse evlendikten kısa bir süre sonra da çekişmeli yollarla boşanma davası açabilirler.

Çekişmeli boşanma davasında, evlilik birliğinin temelinden sarsılması, zina, terk, hayata kast, kötü muamele, akıl hastalığı gibi hukuki boşanma sebeplerine dayalı olarak dava açılır. Davacı olan eş, iddia ettiği durumu mahkemede ispat etmekle yükümlüdür.

İddia ve İspat Yükümlülüğü

İddia ve ispat yükümlülüğü, çekişmeli boşanma davalarının en önemli noktalarındandır. Davayı açan eş, iddialarını ispatlamak zorundadır. Örnek olarak; eşin kendisine şiddet uyguladığını iddia eden tarafın bu durumu belge ya da tanıkla desteklemesi gerekir. Eğer bu iddialar yeterli şekilde ispatlanmazsa, dava reddedilebilir.

Mahkeme, dosyadaki anlatımlarla yetinmez. Somut delil ve tanık beyanları ister. Tarafların sunduğu belgeler, mesajlar, fotoğraflar, sosyal medya paylaşımları, telefon kayıtları ya da otel kayıtları gibi materyaller delil olarak kabul edilebilir. Ancak bu delillerin hukuka uygun şekilde toplanmış olması çok önemlidir.

Delil Yönetimi ve Tanık Dinletme

Delil yönetimi, davada başarıya ulaşmak için stratejik bir öneme sahiptir. Taraflar, iddialarını destekleyecek delilleri süresi içinde mahkemeye sunmak zorundadır. Delil dilekçesi ile birlikte tüm deliller yazılı olarak mahkemeye bildirilir. Bu aşamada özellikle tanık listesi hazırlanır ve davanın kaderini belirleyecek tanıkların isimleri bildirilir.

Tanık dinletme usulü ise şöyledir: Mahkeme, bildirilen tanıkları ilgili duruşmada dinler. Tanıklar bizzat mahkeme huzurunda ifade verirler. Tanıkların ifadeleri hâkim için büyük önem taşır; çünkü evlilik içinde yaşanan pek çok olay başkaları tarafından da gözlemlenmiş olabilir.

Kısaca; doğru tanık seçimi ve delillerin eksiksiz sunulması çekişmeli boşanma davasının sonucunu belirleyebilir.

Çekişmeli Boşanma Davasında Duruşma Aşamaları

Çekişmeli boşanma davası, birden fazla aşamadan oluşur. İlk aşama, davacı tarafından mahkemeye sunulan boşanma dilekçesiyle başlar. Ardından davalı eş cevap dilekçesini sunar. Bazı durumlarda, ek beyan ve cevap dilekçeleri de verilebilir.

Sonraki basamak ön inceleme duruşmasıdır. Hakim, tarafları ilk kez karşı karşıya getirir; uzlaşma ve sulh ihtimalini sorar, varsa uyuşmazlık konularını tespit eder. Eğer uzlaşma olmuyorsa, dosya tahkikat aşamasına geçer.

Tahkikat aşamasında tanıklar dinlenir, tarafların sunmuş olduğu deliller incelenir. Gerekirse bilirkişi incelemesi yapılır veya uzman görüşüne başvurulur. Tüm deliller toplandıktan sonra sözlü yargılama yapılır ve son duruşmada taraflara tekrar söz verilir.

Bu aşamaların ardından mahkeme, tüm bilgi, belge ve delilleri değerlendirdikten sonra kararını açıklar. Karar taraflara tebliğ edilir ve varsa istinaf/yargıtay yolları ile dava üst mahkemelere taşınabilir.

Çekişmeli boşanma davasında süreç genellikle karmaşık ve uzun olur. Bu yüzden delillerin tam sunulması ve duruşma aşamalarına özenle hazırlanmak gerekir.

Boşanma Davası Süreci ve İşleyişi

Dava Açıldıktan Sonra İzlenecek Yol

Boşanma davası açıldıktan sonra izlenecek yol, sürecin sağlıklı ilerlemesi açısından çok önemlidir. Boşanma davası açmak sadece ilk adımdır; bundan sonra tarafların dikkat etmesi gereken pek çok aşama bulunur. Öncelikle mahkeme, taraflara ve varsa çocuklara ilişkin bilgilerle birlikte dilekçeleri toplar. Eğer eksik belge ya da bilgi varsa, mahkeme bunların tamamlanmasını taraflardan isteyebilir.

Dilekçeler aşamasından sonra, karşı tarafın da cevap dilekçesi sunması gerekir. Bu süreler tebliğ tarihinden itibaren başlar, bu nedenle sürelerin dikkatli takip edilmesi kritik öneme sahiptir. Taraflar, hem kendilerini hem de çocuklarının haklarını korumak adına gerekli talepleri dilekçede detaylandırmalıdır. Mahkeme, ilk inceleme duruşmasıyla dosyanın usule uygun olup olmadığını kontrol eder ve dava resmen başlar.

Bu süreçte, mahkeme geçici tedbirler de alabilir. Özellikle velayet, nafaka, eve yaklaşmama tedbiri gibi konular dava sürecinde geçici olarak karara bağlanır. Ayrıca, taraflar tanıklarını ve ellerindeki delilleri mahkemeye sunmak zorundadır. Kısacası, boşanma davası açıldıktan sonra, dikkatlice yürütülmesi gereken adımlı bir yol haritası vardır.

Mahkeme Celseleri ve Duruşmalar

Mahkeme celseleri ve duruşmalar, boşanma davasının en önemli aşamaları arasında yer alır. Celse, mahkemenin belirlediği günlerde dosyanın görüşülmesi anlamına gelir. Taraflar, davanın türüne göre farklı sayıda duruşmaya katılabilir. Özellikle çekişmeli boşanmalarda duruşma sayısı artabilir.

İlk duruşmada genellikle dosyanın incelenmesi ve tanıkların, delillerin toplanması için kararlar alınır. İlerleyen duruşmalarda ise taraflar ve tanıklar dinlenir. Ayrıca mahkeme çocukların görüşünü almak isterse, pedagog veya sosyal hizmet uzmanı aracılığıyla çocuklarla da görüşme yapabilir.

Her celse sonrası mahkeme, yeni bir tarih vererek davanın devam etmesine karar verebilir. Bu süreçte eksik delillerin tamamlanması veya belge sunulması için süre tanınır. Mahkemede bütün tarafların beyanları alınır ve iddiaların ispatlanması için gerekli deliller dikkate alınır. Bu nedenle duruşmalara mutlaka eksiksiz hazırlanmak ve belirtilen tarihlerde mahkemeye katılmak gerekir.

Karar ve Kesinleşme Süreci

Mahkeme, bütün delilleri topladıktan ve tarafların beyanlarını aldıktan sonra karar aşamasına geçer. Hakim, boşanmanın gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine ve boşanma ile ilgili diğer hususlara ilişkin kararını açıklar. Karar hemen duruşmada açıklanabilir veya birkaç hafta sonra taraflara tebliğ edilir.

Verilen karar, hemen kesinleşmez. Tarafların istinaf (bir üst mahkemeye başvuru) hakkı vardır. Karardan sonra belirli bir süre (genellikle 2 hafta) içerisinde karara itiraz edilmezse, karar kesinleşir. Kesinleşme şerhli kararın alınması genellikle nüfus müdürlüğüne bildirilir ve tarafların medeni halleri değiştirilir.

Kararın kesinleşmesiyle birlikte velayet, mal paylaşımı, nafaka, tazminat gibi konular da artık geçerli olur. Ayrıca, kesinleşmiş mahkeme kararı olmadan taraflar yeniden evlenemez. Kesinleşme sürecinin takibi, özellikle velayet ve nafaka gibi hakların güvence altına alınması için büyük önem taşır.

Boşanma sürecinde her adımın doğru ve zamanında atılması, hak kayıplarının önüne geçmek adına gereklidir. Bu yüzden süreç boyunca hem bilgilendirici kaynaklardan destek almak hem de gerekirse bir avukata danışmak oldukça faydalı olacaktır.

Dava Sonucunda Karara Bağlanan Konular

Velayet

Velayet, boşanma davası sonunda en çok merak edilen konulardan biridir. Velayet, çocuğun bakımı, eğitimi ve korunması ile ilgili bütün hak ve sorumlulukların kimde olacağına karar verilmesidir. Boşanma halinde hâkim, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak, anneye veya babaya velayeti verebilir. Eğer çocuk 8 yaşından büyükse, çoğu zaman çocuğun görüşü de dikkate alınır. Nadiren de olsa, çocuk bir kuruma veya yakın bir akrabaya teslim edilebilir. Velayet tek başına karara bağlanır ve ilerleyen dönemde velayet değişikliği talep edilebilir.

Nafaka Türleri

Boşanma davası bitiminde, tarafların hayatını sürdürebilmesi ve çocukların masraflarını karşılayabilmesi için nafaka kararı da verilmektedir. Mahkeme, tarafların maddi durumuna ve ihtiyaçlarına göre nafaka ödemesine hükmedebilir. Boşanma davalarında en sık karşılaşılan nafaka türleri şunlardır:

Tedbir Nafakası

Tedbir nafakası, boşanma davası devam ederken taraflardan birinin veya çocukların maddi zorluğa düşmemesi için mahkeme tarafından geçici olarak bağlanan paradır. Davanın başından, karar kesinleşinceye kadar ödenir. Genellikle, daha düşük gelire sahip olan eş ile çocuklar için talep edilir.

Yoksulluk ve İştirak Nafakası

Yoksulluk nafakası, boşanma yüzünden maddi olarak zor durumda kalacak olan eşe, diğer eş tarafından ödenir. Yoksulluk nafakası ömür boyu değil, duruma göre mahkeme kararıyla veya tarafların anlaşmasıyla kaldırılabilir. İştirak nafakası ise boşanmadan sonra velayeti elinde bulundurmayan ebeveynin, çocuğun bakım ve eğitim masraflarına katkı sağlaması için ödediği paradır. Çocuğun reşit olmasına kadar ödenir.

Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri

Maddi ve manevi tazminat talepleri, boşanma sürecinde tarafların en çok merak ettiği başlıklardan biridir. Şayet boşanan eşlerden biri, diğerinin kusurlu davranışı sebebiyle zarar görmüşse, mahkemeden maddi tazminat isteyebilir. Maddi tazminat, özellikle çalışamayacak hale gelme veya evliliğin getirdiği maddi haklardan yoksun kalma durumlarında gündeme gelir.

Manevi tazminat ise, kişilik haklarının ihlali, onur kırıcı hareketler veya psikolojik zararlar sonucu talep edilir. Hakim, duruma ve zarar görenin psikolojisine göre uygun miktarda tazminata karar verir. Her iki tazminat türünde de ispat ve haklılık çok önemlidir.

Ziynet Eşyaları ve Mal Paylaşımı

Boşanma davalarında ziynet eşyaları ve mal paylaşımı da hâkimin karar verdiği konular arasındadır. Kadının evlilikte aldığı altınlar, takılar gibi ziynet eşyaları genellikle kişisel mal sayılır ve kadına iade edilir. Bu konuda anlaşmazlık yaşanırsa, tanık ve delil sunmak gerekebilir.

Mal paylaşımı ise evlilik süresince edinilen taşınmazlar, araçlar, birikimler gibi malların adil bir şekilde paylaştırılması anlamına gelir. Eğer taraflar bir mal rejimi sözleşmesi yapmamışsa, “edinilmiş mallara katılma rejimi” uygulanır. Bu durumda evlilikte edinilen tüm mallar ikiye bölünerek eşler arasında paylaşılır. Evlenmeden önceki mallar ise kişisel mal kapsamındadır ve paylaşılmaz.

Boşanma davası sonucunda verilen bu kararlar, tarafların yeni hayat düzenini belirler ve uzun vadede etkili olur. Bu yüzden her konunun titizlikle ele alınması gereklidir.

Boşanma Davasında Avukatın Rolü

Boşanma davası sürecinde avukatın rolü çok büyüktür. Avukat, tarafların tüm haklarını koruyacak bilgiyi ve tecrübeyi sağlar. Dava dilekçesi hazırlanmasından mahkemede savunmaya, delil sunumundan protokol hazırlığına kadar birçok aşamada size rehberlik eder. Özellikle mal paylaşımı, nafaka, velayet ve tazminat gibi önemli konuların hukuki açıdan en iyi şekilde sonuçlanabilmesi için bir avukatın takibi büyük avantaj sağlar. Avukat, süreç boyunca sizin adınıza işlemleri yürütür ve hak kaybınızı önler.

Avukatla Mı, Avukatsız Mı Boşanma?

Boşanma davası açmak için Türkiye’de avukat tutma zorunluluğu yoktur. İstenen herkes dilekçesini yazarak mahkemeye kendi başına başvurabilir. Özellikle anlaşmalı boşanmalarda avukatsız da ilerlenebilir. Ancak işin içine mal paylaşımı, nafaka, tazminat veya velayet çekişmesi gibi karmaşık konular girerse, hukuki bilgi ve tecrübe eksikliği ciddi hak kayıplarına yol açabilir.

Avukatla boşanmanın avantajları şunlardır:

• Hak kaybı riski en aza iner.
• İşlemler hızlı ve düzgün ilerler.
• Delil, itiraz, savunma gibi teknik aşamalar doğru yürütülür.
• Özellikle çekişmeli davalarda taktik ve stratejik avantaj elde edilir.

Avukatsız boşanmanın avantajı ise genellikle daha az maliyetlidir. Ama hatalı dilekçe, eksik delil veya yanlış prosedür yüzünden dava uzayabilir, reddedilebilir veya dönüşü olmayan hak kayıpları yaşanabilir. Dolayısıyla basit ve tamamen anlaşmalı boşanmalarda avukatsız ilerlemek tercih edilebilirken, en ufak bir çekişme veya talep durumunda mutlaka bir avukatla çalışmak tavsiye edilir.

Avukatlık Ücretleri ve Masraf Kalemleri

Boşanma davalarında avukatlık ücretleri her yıl Türkiye Barolar Birliği tarafından asgari olarak belirlenir, fakat avukatlar kendi tecrübelerine göre bu tarife üzerinde ücret de talep edebilirler.

2025 yılı için boşanma davası avukatlık ücretleri genel olarak şu şekildedir:

• Anlaşmalı boşanma için avukatlık ücreti: en az 30.000 TL - 52.000 TL arasında değişmektedir (şehir ve avukatın tecrübesine göre farklılık gösterebilir).
• Çekişmeli boşanma için ise ücretler 40.000 TL - 75.000 TL ve üzeri olabilir.
• Konsensüs ile veya protokol hazırlama sürecinde ayrıca ücret talep edilmesi mümkündür.

Bunlara ek olarak dava ile ilgili şu masraflar da söz konusu olabilir:

• Mahkeme harçları (ortalama 3.000 – 4.000 TL arasında değişebilir)
• Gider avansı (tanık, bilirkişi, posta, tebligat ve benzeri)
• Zorunlu durumlarda dava ile ilgili ek delil, bilirkişi, keşif gibi masraflar

Sonuç olarak, boşanma davası avukatsız açıldığında mahkeme harç ve masrafları hariç, bir avukat ücreti ödemezsiniz. Ancak süreç uzar veya hak kaybı yaşarsanız bunun telafisi her zaman mümkün olmayabilir. Avukatla ilerlemenin toplam maliyeti yüksek gibi görünse de, özellikle çekişmeli boşanmalarda maddi ve manevi kazanımlar açısından uzun vadede çok daha avantajlıdır.

Adli Yardım ve Ücretsiz Boşanma Davası Açma İmkânı

Kimler Adli Yardımdan Yararlanabilir?

Adli yardım, maddi durumu yetersiz olan kişilerin adaletli şekilde mahkemede hak arayabilmesi için sunulan önemli bir destek türüdür. Boşanma davası açmak isteyen ama masrafları karşılayamayan kişiler, adli yardımdan yararlanıp ücretsiz olarak boşanma davası açabilir.

Kimlerin adli yardımdan yararlanabileceği, temel olarak ekonomik güçle ilgilidir. Genellikle, herhangi bir sosyal güvencesi olmayan, düzenli geliri bulunmayan, değeri yüksek malı veya bankada kayda değer bir birikimi olmayan vatandaşlar başvurabilir. Yani kişinin kendisinin ve ailesinin zorunlu ihtiyacı dışında artan bir malvarlığı varsa, adli yardım genelde kabul edilmez.

Aynı zamanda nafaka talepleri, aile içi şiddet mağdurları veya tek başına çocuklarına bakmak zorunda olan ve geliri yetmeyenler de adli yardımdan yararlanabilir. Adli yardımdan faydalanmak için, yukarıda sayılan şartlara uygun olmak gereklidir. Başvuru sırasında durumu anlatan belgelerle ispat da istenir.

Başvuru Usulü

Adli yardımdan faydalanmak için izlenmesi gereken adımlar bellidir. İlk olarak, boşanma davası açacak kişinin bulunduğu yerdeki adliyede bulunan adli yardım bürosu veya baro adli yardım merkezi ile iletişime geçmesi gerekir. Burada kişiye başvuru için gerekli evraklar listelenir.

Başvuruda istenen belgeler genellikle şunlardır:

• Gelir belgesi ya da işsiz ise işsiz olduğuna dair belge
• Varsa sosyal yardım veya nafaka aldığına ilişkin belgeler
• Nüfus kayıt örneği
• Gerekirse fakirlik ilmühaberi (muhtarlıktan alınabilir)
• Açmak istenilen boşanma davasının kısa bir özeti ve sebebi

Başvuru dilekçesinde, ekonomik olarak yetersiz olunduğu ve adli yardımdan yararlanma talebi açıkça belirtilmelidir. Belgeler tamamlandıktan sonra ilgili adli yardım komisyonu veya mahkeme, kişinin ekonomik durumu gerçekten uygun mu diye inceleme yapar. Uygun bulunanlara mahkeme harç ve masrafları alınmaz, duruma göre ücretsiz avukat desteği de sağlanabilir.

Özetle, doğru belge ve açıklamalarla yapılan başvuruların sonuçlanması hızlı olur ve maddi güçsüzlük nedeniyle hak kaybı yaşanmasının önüne geçilir. Adli yardım ile birçok kişi hukuki sürecini rahatça sürdürebilir.

Elektronik Ortamda (e-Devlet/UYAP) Boşanma Davası Açmak

UYAP Üzerinden Boşanma Davası Açma Süreci

UYAP üzerinden boşanma davası açma süreci, dijitalleşme sayesinde artık çok daha hızlı ve kolay gerçekleştirilebiliyor. UYAP yani Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi, vatandaşların ve avukatların adalet hizmetlerine elektronik ortamda ulaşabilmesini sağlar. Boşanma davası açmak için öncelikle bir e-Devlet şifresine sahip olmanız ve kimlik bilgilerinizle sisteme giriş yapmanız gerekir.

UYAP Vatandaş Portalına girdikten sonra “Yeni Dava Aç” seçeneği kullanılır. Burada davanın türü olarak “Aile Mahkemesi” ve “Boşanma” seçilmeli. Gerekli adımları dikkatlice okuduktan sonra, başvuru formu doldurulur. Ardından boşanma davası dilekçesi ve varsa ek belgeler sisteme yüklenir. Sonrasında sistem sizden harç ve masrafların yatırılmasını talep eder. Ödeme tamamlanınca başvurunuz mahkemeye iletilir ve davanız resmen açılmış olur.

Bu süreç sırasında her adımı dikkatli takip etmek gerekir, çünkü eksik veya yanlış bilgi girilirse dava süreci uzayabilir. Ayrıca, UYAP sistemi üzerinden yapılan başvurularda avukatınız varsa onun bilgilerini de ekleyebilirsiniz.

Elektronik Belge ve Dilekçe Gönderimi

Elektronik ortamda boşanma davası açarken en önemli adımlardan biri de elektronik belge ve dilekçe gönderimidir. UYAP veya e-Devlet sistemi üzerinden yapılan başvurularda, tüm belgelerin elektronik ortamda sisteme yüklenmesi zorunludur. Öncelikle hazırlanmış dilekçe, kimlik fotokopisi, varsa anlaşmalı boşanma protokolü ve diğer ekler bilgisayar ortamında PDF ya da uygun formatta hazırlanır.

UYAP sistemine giriş yaptıktan sonra, “Belge Ekle” bölümüyle hazırladığınız dosyaları yüklemelisiniz. Belgelerin okunaklı ve eksiksiz olması çok önemlidir. Avukatınız üzerinden başvuru yapıyorsanız, vekaletnamenin de sisteme eklenmesi gerekir.

Dilekçeniz ve ekler sisteme başarıyla yüklendiğinde, elektronik imza veya mobil imza ile başvurunuzu onaylayabilirsiniz. Onay sonrası system tarafından bir başvuru numarası verilir ve bu sayede başvurunuzun takibini rahatlıkla yapabilirsiniz.

Elektronik belge gönderimi zamandan tasarruf sağlar ve süreci hızlandırır. Ancak her belgenin eksiksiz ve net olması, dava sürecinde ilerlemenin önünü açar. Özellikle önemli belgeleri uygun formatta hazırlamaya özen gösterilmelidir. Başvuru tamamlandıktan sonra, duruşma günü ve saati sisteme kaydettiğiniz bilgiler üzerinden size bildirilir.

Sıkça Yapılan Hatalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Sürelerin Takibi

Sürelerin takibi, boşanma davası sürecinde en çok dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Mahkemenin verdiği tebligatlar, savunma süreleri, itiraz hakları gibi birçok işlem için belirli yasal süreler vardır. Bu süreler genellikle 2 hafta, 1 ay gibi kısa olabiliyor. Süreyi kaçırsanız, hak kaybı yaşayabilirsiniz. Özellikle kararın kesinleşme süresi, nafaka veya tazminat talepleri için zamanaşımı gibi konular titizlikle takip edilmelidir. Eğer işlerinizi bir avukat yürütmüyorsa, mahkemeden ya da e-devlet üzerinden gelişmeleri sık sık takip etmeyi unutmayın.

Delil Sunumunda Dikkat Edilecekler

Delil sunumunda dikkat edilmesi gereken başlıca husus, elinizdeki belgeleri zamanında ve eksiksiz şekilde mahkemeye sunmaktır. Tanıklarınız, mesaj kayıtlarınız, fotoğraflar veya resmi belgeler, delil olarak kullanılabilir. Mahkemece verilen delil sunma süresi geçirilirse delilleriniz dikkate alınmayabilir. Ayrıca, yasaya aykırı olarak elde edilen deliller (örneğin izinsiz dinlenmiş telefon kayıtları gibi) mahkemede kabul edilmez. Sunulacak delillerin açık, somut ve ispat gücüne sahip olmasına özen gösterin.

Başvuru Yeri Yanılgıları

Başvuru yeri yanılgıları, boşanma davalarında çok yapılan hatalardan biridir. Boşanma davası için yetkili mahkeme genelde, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son 6 aydır birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Her ilde Aile Mahkemesi olmayabilir, bu durumda Asliye Hukuk Mahkemesine başvurulur. Yanlış mahkemeye ya da yanlış yerde dava açarsanız, davanız reddedilebilir veya uzun süre usul işlemleri yüzünden gecikebilir. Dava açmadan önce görevli ve yetkili mahkemeyi doğru belirlemelisiniz.

Geçerli Protokol Hazırlama Kuralları

Geçerli protokol hazırlama kuralları, özellikle anlaşmalı boşanmalarda çok önemlidir. Boşanma protokolünde; nafaka, tazminat, çocukların velayeti ve mal paylaşımıyla ilgili tüm konular açık ve anlaşılır biçimde yer almalıdır. Hazırlanan protokolün iki tarafça da okunup imzalanması gerekir. Hakim, protokolde eksiklik veya çocukla ilgili menfaat ihlali görürse boşanmayı kabul etmeyebilir. Protokolün, tarafların serbest iradesiyle hazırlanmış olması ve yasal şartlara uygun olması zorunludur. Hazırlarken örnek metinlerden ve uzman görüşlerinden faydalanmak işleri kolaylaştırır.

Sonuç: Doğru Adımlar ve Hukuki Destek Önemi

Boşanma davası süreci, hem duygusal hem de hukuki açıdan oldukça hassas ve karmaşıktır. Doğru adımları izlemek, sürecin sağlıklı ilerlemesinde büyük önem taşır. Boşanma davası açarken veya ilerletirken hukuki hakları bilmek, dava sürecini daha hızlı ve sorunsuz tamamlamanızı sağlar.

Doğru adımların atılması için öncelikle hangi tür boşanma davasının size uygun olduğuna karar vermelisiniz. Anlaşmalı mı yoksa çekişmeli mi boşanacaksınız, eksiksiz belge hazırlamak, dava dilekçesini yanlış mahkemeye sunmamak, sürelere dikkat etmek ve gerektiği durumlarda delilleri doğru şekilde sunmak son derece önemlidir. Özellikle maddi ve manevi haklarınız ile çocukların velayeti gibi konularda elinizde güçlü argüman ve belgeler bulunmalıdır.

Boşanma davası sırasında yapılan küçük bir hata, uzun süreli maddi ve manevi sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, hukuki destek almak büyük avantaj sağlar. Bir avukat ile çalışmak, hak kayıplarını önlemenizi, işlemleri hızlı ve eksiksiz yerine getirmenizi, mahkeme sürecinde profesyonel yönlendirme almanızı sağlayacaktır. Avukatlar, hazırlamanız gereken protokoller, savunmalar ve beyanlar konusunda sizi bilgilendirir ve olası risklere karşı korur.

Sonuç olarak, boşanma davası sürecinde bilinçli hareket etmek, adımları planlı atmak ve gerekirse uzman bir avukattan destek almak; hem manevi yükünüzü azaltır hem de haklarınızı en iyi şekilde korumanıza yardımcı olur. Unutmayın, iyi hazırlanmış bir süreç ile geleceğinizi daha güvenli bir şekilde kurabilirsiniz.