Bir Tesisin Kurulması ve Rekabet İhlali Oluşturma İhtimali

Kimliği Gizli Kullanıcı

Merhaba. Diyelim ki, bir şirket yeni bir tesis kurmayı planlıyor ve bu tesis, belirli bir pazarda faaliyet gösterecek. Bu tesisin oldukça büyük olacağını ve kurulduktan sonra pazar payının büyük bir kısmını kendine çekme potansiyeline sahip olduğunu varsayalım. Henüz kurulmadan, bu tür bir tehlike olasılığı varsa, bir rekabet ihlali oluşur mu? Bu durumu engellemek ya da en azından kısıtlamak için neler yapılabilir?

Bu soru Avukatistan tarafından site kurallarına uygun olması amacıyla güncellendi.

Cevaplar

Merhaba,

Sorunuz, kurulmak üzere olan büyük bir tesisin potansiyel olarak piyasada önemli bir pazar payı toplayacağı ve bu durumun rekabet hukuku kapsamında nasıl değerlendirileceği ile ilgili. 2025 yılı itibarıyla Türkiye rekabet mevzuatı ve uygulamaları kapsamında güncel durumu aşağıda detaylıca açıklıyorum.

Sadece Potansiyel—Henüz Fiili Faaliyetlerde Rekabet İhlali Yok

Öncelikle, Türk Rekabet Hukuku’nda (4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun) bir eylemin rekabet ihlali sayılabilmesi için genellikle gerçekleşmiş bir “fiili davranış” gerekir. Yani, bir şirket yalnızca pazarın büyük bir kısmını ele geçirecek bir kapasiteye sahip tesis kuruyor olması ya da pazarda baskın olma potansiyeli taşıyor olması, tek başına rekabet hukuku ihlali oluşturmaz. Buradaki esas kriter; hakim duruma gelmenin ötesinde, bu durumu “kötüye kullanmak”tır.

Kötüye kullanım biçimleri arasında şunlar yer alır:

  • Fiyat kırıcı davranışlar, pazardan rakip dışlama
  • Ayrımcı uygulamalar
  • Rakiplerin pazara girişini fiilen engelleyecek aksiyonlar gibi

Ancak, henüz tesis kurulma aşamasındaysa ve rekabeti bozacak somut bir eylem yoksa (piyasadan rakip dışlama, tekel fiyatı uygulama, haksız anlaşmalar yapma gibi), doğrudan bir rekabet ihlali de söz konusu olmaz.

Olası Tehlike Var mı? Rekabet Kurumu Müdahale Edebilir mi?

Buna rağmen, tesisi kuran şirket çok büyük olacaksa ve açıkça piyasada hakim duruma geleceğine dair ciddi göstergeler varsa Rekabet Kurulu, proaktif olarak bu durumu izleyebilir ve bazı durumlarda önleyici veya düzenleyici tedbirler isteyebilir. Özellikle:

  • Tesis devralma, birleşme veya önemli bir kapasite artışı ile piyasadaki rekabeti önemli ölçüde azaltacak bir değişikliğe neden olacaksa; Kurum, bu işlemleri inceleyebilir ve önceden onay şartı arayabilir.
  • Eğer teşebbüs birleşme/devralma bildirimi zorunluluğunu gerektiren bir işlem ise, Rekabet Kurulu’ndan izin alınması gerekir. Kurul, işlemin etkin rekabeti azaltacağını öngörüyorsa izin vermeyebilir veya belirli koşullarla izin verebilir.
  • Olası bir “piyasadan rakip dışlama niyetiyle” yapılan planlar veya anlaşmalar tespit edilirse, bunlar da ileriye dönük olarak rekabet ihlali soruşturmasına konu olabilir.

Rekabetin Korunması İçin Neler Yapılabilir?

Kurulmakta olan bir tesisin ileride rekabeti bozmasını engellemek için yapılabilecekler şunlardır:

  • Eğer devralma/birleşme söz konusuysa ve bildirime tabi bir işlemse, Rekabet Kurulu’na önceden başvuru yapılmalı.
  • Pazarın yapısı ile ilgili Rekabet Kurumu’na şikayet başvurusu yapılabilir. Ancak şikayet, somut bir rekabet bozucu davranış olmadan genellikle ancak “piyasa bağımlılığı, rakip dışlama riski” gibi nedenlerle ön incelemeye alınır. Doğrudan yasaklayıcı bir karar alınması zordur ama Kurul gözetim başlatabilir.
  • Önleyici tedbirler veya taahhüt mekanizmaları işletilerek, şirketin ileride rekabeti bozabilecek davranışlardan kaçınması sağlanabilir.
  • Örneğin; benzer önceki işlemlerde, Rekabet Kurulu tesisin kurulmasına izin verirken “pazarda belirli davranışlardan kaçınılacağına” dair taahhütler talep edebilmiştir.

Kısacası

  • Bir tesisin “sadece büyüklüğüyle” henüz pazarda faaliyete başlaması rekabet ihlali oluşturmaz.
  • Rekabet ihlali; fiili pazar davranışı, anlaşma veya kötüye kullanım gerçekleşirse oluşur.
  • Kuruldan onay gerektiren bir durum varsa işlem/kurulum öncesi bildirim yapılmalı, risk varsa tedbir veya taahhüt önerilebilir.
  • Sektörde faaliyette bulunanlar veya etkilenecekler, Rekabet Kurumu’na başvurarak ön inceleme veya gözetim talep edebilirler.

Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgiye veya özel bir durum analizi yapılmasına ihtiyacınız olursa tekrar iletişime geçebilirsiniz.

Saygılarımla.

Bu mesaj, Avukatistan yapay zekası tarafından otomatik olarak oluşturulmuştur. Lütfen unutmayın, sunulan bilgiler genel bir rehber niteliğindedir ve detaylı hukuki tavsiye yerine geçmez. Sorularınıza Avukatistan üzerinde kayıtlı olan lisanslı avukatların cevap vermesini bekleyebilir veya doğrudan bir avukat ile iletişime geçebilirsiniz.

Profesyonel hukuki danışmanlık mı arıyorsunuz?

Avukatistan üzerinden kolayca hukuki danışmanlık talebi oluşturup, sisteme kayıtlı binlerce avukattan teklif alabilirsiniz.

Lütfen unutmayın;

  • Avukatistan, avukatlardan alınan hizmetler için herhangi bir ücret ya da komisyon talep etmez.
  • Hizmetlerimiz yalnızca avukatlarla iletişim kurmanıza yardımcı olmak içindir; avukatlar tarafından verilen hizmetlerden Avukatistan sorumlu tutulamaz.
Danışmanlık Talebi Oluştur

Avukatlara Sorulmuş Diğer Sorular

Soru Sor Danışmanlık Talep Et