Vekâletname Olmadan Tapuda Miras İntikali Nasıl Yapılır?
Vekâletname olmadan tapuda miras intikali nasıl yapılır? Çoğu durumda bir varisin, veraset ilamı ve gerekli belgeler ile Web Tapu üzerinden ya da tapu müdürlüğüne başvurarak işlemi başlatması yeterli olur. Peki adımlar neler, kimler gelmeli, masraf ve süre ne kadar?
Bu rehberde:
- Başvuru kanalları (Web Tapu/yerinde),
- Zorunlu evraklar ve sık yapılan hatalar,
- Harç, döner sermaye, randevu ve işlem süresi
gibi başlıkları sade bir dille anlatacağız. Hızlı ve sorunsuz ilerlemek için miras intikali sürecini pratik ipuçlarıyla açıklıyoruz; amacımız, aklınızdaki soru işaretlerini gidermek ve adımları netleştirmek: Vekâletname olmadan tapuda miras intikali.
Miras İntikali Kavramı
Miras intikali, bir kişinin vefatından sonra geride bıraktığı mal, hak ve borçların yasal mirasçılarına geçmesini ifade eder. Miras intikali işleminde, ölen kişinin taşınmazları, parası, borçları ve hakları mirasçılarına resmî olarak devredilir. Bu süreçte mirasçılar, tapu müdürlüğünde ve diğer ilgili kurumlarda işlemleri tamamlayarak üzerlerine geçişi sağlarlar. Miras intikali, hukuken düzenlendiği için belirli belgeler ve işlemlerle gerçekleşir.
Günümüzde miras intikali nasıl yapılır, mirasçıların sıklıkla sorduğu konulardan biri olmuştur. Özellikle taşınmaz malların intikalinde prosedürlere dikkat edilmesi gerekmektedir. Miras intikali işlemlerinin zamanında ve doğru şekilde yapılması, ileride yaşanabilecek hukuki uyuşmazlıkların önüne geçmek adına çok önemlidir.
Külli Halefiyet ve Tereke Tanımı
Külli halefiyet, mirasçının, vefat eden kişinin tüm malvarlığının (tereke) otomatik olarak mirasçılara geçmesi anlamına gelir. Yani mirasçılar, ölen kişinin hak ve borçlarının topluca ve bütün halinde (külli olarak) sahibi olurlar. Türk Medeni Kanunu’na göre, yasal ya da atanmış mirasçılar küllî halef sayılırlar.
Tereke ise, vefat edenin geride bıraktığı tüm mal, hak ve borçların toplamıdır. Terekeye taşınmazlar, taşınırlar, alacaklar, borçlar ve diğer malvarlığı hakları da dâhildir. Örneğin, bir konut, arsa, banka hesabı veya miras bırakandan kalan borçların tamamı terekeye girer. Terekenin tespiti ve paylaşımı, miras intikaliyle doğrudan ilgilidir.
Elbirliği ve Paylı Mülkiyet
Elbirliği mülkiyeti, mirasçılar arasında terekenin paylaştırılmadan, tamamı üzerinde ortak hak sahibi olmaları durumudur. Yani, mirasçıların hiçbiri tereke üzerindeki taşınmazların hangi kısmının kendisine ait olduğunu tek başına belirleyemez veya kullanamaz. Tüm mirasçılar, tereke üzerinde birlikte hareket ederler ve tasarruflar ancak hep birlikte yapılabilir.
Paylı mülkiyet ise, miras intikali yapıldıktan sonra, mirasın ortaklık şeklinde değil de, her bir mirasçının belirli bir pay sahibi olduğu durumu ifade eder. Tapuda intikal işlemi tamamlandığında, her mirasçının payı belirlenir ve tapu üzerinde bu paylar açıkça gösterilir. Bu aşamadan sonra, mirasçılar kendi payları üzerinde tek başlarına tasarruf hakkına sahip olurlar.
Özetle, miras intikali sürecinde ilk olarak elbirliği mülkiyeti oluşur, ardından mirasçıların istemiyle paylı mülkiyete dönüşebilir. Bu ayrım, taşınmazların paylaşımı ve tasarrufu açısından oldukça önemlidir.
Vekâletname Olmadan Tapuda Miras İntikali İçin Gerekli Belgeler
Veraset (Mirasçılık) Belgesi
Veraset belgesi, miras bırakan kişinin vefatından sonra mirasçıların kimler olduğunu gösteren resmi bir belgedir. Mahkemeden ya da noterden alınabilir. Tapuda miras intikali için olmazsa olmaz evraklardan biridir. Bu belge olmadan mirasçılığın tespiti yapılamaz ve intikal işlemlerine başlanamaz.
Kimlik Belgeleri
Tapuda miras intikali için mirasçıların kimlik belgeleri gereklidir. Kimlik kartı, nüfus cüzdanı veya geçerli bir pasaport kullanılabilir. Belgeler asıllarıyla birlikte ibraz edilmeli, bazen fotokopileri de talep edilmektedir. Kimlik numarası ve fotoğraflı olması önemlidir.
Tapu Senedi veya Ada-Parsel Bilgisi
Miras kalan taşınmaz mal için tapu senedinin aslı işlemlerde büyük kolaylık sağlar. Ancak tapu senedi yoksa, malın ada-parsel bilgisi ile de işlem yapılabilir. Bu bilgiler e-Devlet üzerinden veya ilgili belediyenin tapu biriminden öğrenilebilir. Yanlış ya da eksik bilgi işlemin uzamasına neden olur.
Zorunlu Deprem Sigortası (DASK)
Türkiye’de konut tipi taşınmazlarda Zorunlu Deprem Sigortası (DASK) belgesi, miras intikali için aranan belgeler arasında yer alır. Taşınmazın DASK poliçesi yenilenmiş ve geçerli olmalıdır. DASK olmadan tapu işlemleri tamamlanmaz.
Emlak Vergisi Borcu Yoktur Yazısı ve Rayiç Bedel Belgesi
Miras kalan taşınmaz için, bağlı olunan belediyeden “emlak vergisi borcu yoktur” yazısı alınmalıdır. Ayrıca, rayiç bedel belgesi de talep edilmektedir. Rayiç bedel, taşınmazın güncel piyasa değerini gösterir ve harç hesabında kullanılır. Her iki evrak da belediyeden kolayca temin edilebilir.
Veraset ve İntikal Vergisinin Ödendiğine Dair Belge
Miras intikali için bir diğer önemli evrak da veraset ve intikal vergisinin ödendiğine dair belgedir. Bu vergi, mirasçılar tarafından Maliye’ye ödenir. Dekont ya da makbuz gösterilmelidir. Vergi ödenmeden işlemler tamamlanmaz.
Vesikalık Fotoğraf
Bazı tapu müdürlükleri, mirasçıların güncel vesikalık fotoğrafını da istemektedir. Her mirasçı için bir adet fotoğraf genellikle yeterlidir. Ancak kesin bilgi için başvurduğunuz müdürlüktan önceden bilgi alınması iyi olur.
Temsil Belgesi (Varsa Vasi Kararı vb.)
Mirasçılardan biri küçük, kısıtlı ya da temsil gerektiren bir durumda ise, vasi kararı veya temsil belgesi gerekir. Mahkeme kararı veya vekâletname gibi belgeler işlemlerde sunulmak zorundadır. Temsil belgesi olmadan kısıtlı mirasçılar adına işlem yapılamaz.
Sonuç olarak, tapuda miras intikali işlemlerinin sorunsuz tamamlanması için yukarıda sayılan belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması gerekmektedir. Her taşınmaz ve başvurulan il/ilçeye göre bazı ek belgeler de istenebileceğinden, önceden tapu müdürlüğünden detaylı bilgi almak işlemleri hızlandırır.
Vekâletname Olmadan Miras İntikali Başvuru Süreci
Sulh Hukuk Mahkemesinden veya Noterden Veraset Belgesi Alınması
Vekâletname olmadan miras intikali işlemlerinin ilk adımı, mutlaka veraset belgesi almaktır. Bu belge olmadan tapuda hiçbir işlem başlatılamaz. Veraset belgesi, ölen kişinin yasal mirasçılarının kimler olduğunu gösterir ve “mirasçılık belgesi” olarak da bilinir. Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak veya noterden hızlıca alınabilir. Genellikle noterden almak daha kısa sürmektedir. Başvuruda, miras bırakanın ölüm belgesi ve başvuranların kimlik fotokopileri istenir. Bu belge alındıktan sonra işlemlere geçilebilir.
Gerekli Belgelerin Hazırlanması
Miras intikali için ikinci adım gerekli belgelerin eksiksiz hazırlanmasıdır. Tapu müdürlüğünde işlemlerin hızlanması ve sorun çıkmaması için aşağıdaki evraklar hazır bulundurulmalıdır:
- Alınan veraset belgesi,
- Mirasçıların kimlik belgeleri,
- Tapuya ait eski tapu senedi veya taşınmazın ada-parsel bilgisi,
- Geçerli DASK (zorunlu deprem sigortası) poliçesi,
- Belediyeden alınacak emlak vergisi borcu yoktur yazısı ve rayiç bedel belgesi,
- İlgili vergi dairesinden veraset ve intikal vergisinin ödendiğine dair belge,
- Son 6 ay içinde çekilmiş vesikalık fotoğraf,
- Özel durumlar için vasi kararı veya temsil belgesi (eğer gerekiyorsa).
Hazırlanacak belgelerin tam ve güncel olması, işlemlerde zaman kaybını önler.
Web Tapu ve E-Devlet Üzerinden Ön Başvuru
Vekâletname olmadan miras intikali için Web Tapu veya e-Devlet üzerinden ön başvuru yapmak mümkündür. Artık birçok tapu işlemi için randevu ve ön başvuru elektronik ortamda yapılabilmektedir. Web Tapu sistemine TC kimlik numarası ile giriş yapılır. “Miras intikali” başvurusunu seçerek hazırlanan belgeler sisteme yüklenir. Bu aşama, tapudan randevu alınmasını ve işlemlerin ön değerlendirmeye tabi tutulmasını sağlar. Başvurunun ardından kısa süre içinde tarafınıza SMS yoluyla bilgi gelir.
Tapu Müdürlüğünden Randevu Alma
Ön başvuru yapıldıktan sonra Tapu Müdürlüğü işlemler için randevu vermektedir. Randevu takibi Web Tapu veya e-Devlet sisteminden yapılabilir. Randevu günü, tüm mirasçıların ya da temsilcilerinin bizzat tapuda bulunması gerekmektedir. Randevu tarihine dikkat edilmesi, son dakika aksaklıklarının önüne geçer ve işlemlerin sorunsuz ilerlemesini sağlar.
Tapu Müdürlüğüne Evrak Teslimi ve İşlem Süreci
Randevu günü geldiğinde, gerekli tüm belgelerle tapu müdürlüğüne gidilir. Burada, evrak kontrolü yapılır ve herhangi bir eksik belge varsa, tamamlanması istenir. Evraklar eksiksizse, memur işlemi başlatır. Mirasçıların hepsi hazırsa işlemler aynı gün tamamlanabilir. Eğer aralarında temsilci varsa, geçerli bir temsil belgesi gösterilmelidir. Tüm evraklar teslim alındıktan sonra, miras paylaşımı işlemleri tapu kayıtlarına işlenir.
İntikal Ücretinin Ödenmesi
Tapuda miras intikali işleminden önce harç ve döner sermaye ücretleri ödenmelidir. Tapuda ödemesi gereken miktar, taşınmazın rayiç değerine göre hesaplanır. Genellikle tapu veznesinde ödemeler yapılır ve dekont alınır. Miras intikal harcı, işlemin tamamlanmasının önemli bir aşamasıdır ve ödenmemesi halinde tapu tescili gerçekleşmez. Harç makbuzu, dosyaya eklenir.
İmzaların Alınması ve Tescil İşlemi
Son olarak, işlemleri tamamlamak için mirasçıların imzaları alınır. Bütün mirasçılar tapuda hazır olmalı ve işlemleri şahsen imzalamalıdır. Eğer vekâletname yoksa, başka biri adına imza atılamaz. İmzalar tamamlandıktan sonra, tapu müdürlüğü miras intikali işlemini resmen kayda geçirir. Artık mirasçılar yeni tapunun sahipleri olur. İntikal işlemi sonunda, yeni tapu senetleri ilgili mirasçılara elden teslim edilir veya talebe göre adreslerine gönderilir.
Miras intikali süreci, dikkatlice takip edildiğinde hızlı ve problemsiz biçimde tamamlanabilir. Her aşamanın eksiksiz yapılması, ileride karşılaşılabilecek hukuki sorunları da engeller.
Uygulamada Sık Görülen Hususlar ve Sorunlar
Tüm Mirasçıların Hazır Olması Gerekiyor mu?
Tüm mirasçıların hazır olması konusu, miras intikali işlemlerinde en çok sorulan sorulardan biridir. Tapu müdürlüğünde miras intikali gerçekleştirilecekse, işlem sırasında mirasçılardan hepsinin orada fiziksel olarak bulunması zorunlu değildir. Ancak, intikal işlemi sırasında tüm hak sahiplerinin talepte veya başvuruda bulunması gerekir. Eğer bir mirasçı işlemlere katılamıyorsa, diğer mirasçılara bu konuda yetki verebilir. Bu yetki vekaletname ile sağlanabilir ve bu vekaletname noter onaylı olmalıdır. Bazı durumlarda sadece bir mirasçının başvurusu ile de işlemler başlatılabilir fakat diğerlerinin de onayı veya vekaleti gerekecektir.
Hisseli Tapuda İntikal
Hisseli tapuda intikal, bir taşınmaz üzerinde birden çok kişinin hissesinin bulunduğu durumlardır. Miras intikalinden sonra, taşınmaz paylı mülkiyete dönüşür ve her bir mirasçı kendi hissesi oranında yeni bir tapu kaydı sahibi olur. Hisseli tapuda işlem yapmak çoğu zaman daha karmaşık olabilir çünkü her mirasçının hissesi kanuni oranlara göre belirlenir. Eğer mirasçılar arasında paylaşım ya da satış gerçekleşecekse, tüm hisse sahiplerinin ortak karar vermesi gerekir. Bir hissedarın payı üzerinde tasarruf edebilmesi için öncelikle intikal işleminin tamamlanmış olması şarttır.
Mirasçılar Arasında Anlaşmazlık Durumu
Mirasçılar arasında anlaşmazlık çıkması, uygulamada çok sık rastlanan bir sorundur. Taşınmazın paylaşımı, satış kararı veya yönetimi konusunda uzlaşmazlık olması halinde çeşitli hukuki yollar izlenebilir. Anlaşmazlıklar çoğu zaman süreci uzatır ve bazen mahkemeye taşınması gerekebilir.
Sulh Hukuk Mahkemesine Başvuru
Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamazsa, sulh hukuk mahkemesine başvuru yapılabilir. Mahkeme, terekenin paylaşımını sağlar veya taşınmazın satılmasına karar verebilir. Paylaşım davası sırasında taşınmaz ya aynen paylaştırılır ya da satışı ile herkesin hakkı oranında parasal pay verilmesi yoluna gidilir. Süreç bazen uzun sürebilir ve ek masraflar doğurabilir.
Arabuluculuk ve Dava Yoluyla Çözüm
Eğer mirasçıların aralarındaki uyuşmazlık sulh yoluyla çözülemiyorsa, arabuluculuk sistemi devreye girebilir. Arabuluculuk, tarafların uzlaşmasını kolaylaştırır ve mahkeme masraflarından tasarruf sağlar. Ancak anlaşma sağlanamazsa, dava açılması kaçınılmazdır. Davada, hakim karar verir ve gerekirse taşınmazın mahkeme yoluyla satılması sağlanır.
Vasiyetname ve Reddi Miras Halleri
Vasiyetname olması, miras intikali işlemlerinde süreci değiştirebilir. Vasiyetnameye göre mirasçılar ve paylar belirlenirse, tapu işlemleri de buna uygun olarak yapılır. Vasiyetname geçerli ve resmi ise, tapu müdürlüğü bunu dikkate alarak işlem yapar. Reddi miras ise, bir mirasçının mirası kabul etmemesi durumudur. Bir mirasçı mirası reddederse, kalan miras diğer yasal mirasçılara paylaştırılır ve tapu işlemleri de onlar üzerinden yürütülür.
Üzerinde Haciz veya İpotek Bulunan Taşınmazlarda İntikal
Taşınmazın üzerinde haciz veya ipotek bulunması, miras intikaline engel değildir. Ancak, tapu harcının ödenmesi ve veraset belgeleriyle birlikte başvurunun yapılması şarttır. İntikal işleminden sonra taşınmazın yeni sahibi mirasçılar olur fakat üzerindeki ipotek ya da haciz aynen devam eder. Yani mirasçılar, taşınmazı devralırken buna ilişkin borç ve yükümlülükleri de üstlenmiş olurlar. Haciz veya ipoteğin kaldırılması ise, ayrı bir hukuki süreci gerektirir.
Miras intikali konusunda uygulamada bu tür farklı durumlarla karşılaşmak mümkündür. Sorun yaşanmaması için işlemlerin dikkatli yürütülmesi her zaman önerilir.
Veraset ve İntikal Vergisi Beyanı ve Oranları
Veraset ve intikal vergisi, miras sonucu mal varlığının devrinde ödenmesi gereken bir vergidir. 2024 yılı için veraset ve intikal vergisi oranları ve beyanı oldukça önemlidir. Çünkü bu işlemler yapılmadan tapuda miras intikali gerçekleşmez.
Miras yoluyla intikalde, evlatlıklar dâhil olmak üzere çocuklara, eşe ve anne-babaya kalan her bir miras payı için 2024 yılında 1.609.552 TL’ye kadar olan kısım vergiden muaftır. Eğer mirasçılar arasında çocuk, anne veya baba yoksa, sadece eş olduğunda bu tutar yükselir.
Vergi oranları kademeli olup artış gösterir. 2024 veraset ve intikal vergisi oranları şöyle uygulanır:
- İlk 1.700.000 TL için: %1
- Sonraki 4.000.000 TL için: %3
- Sonraki 8.700.000 TL için: %5
- Sonraki 19.900.000 TL için: %7
- 34.300.000 TL’yi aşan kısım için: %10
İvazsız (karşılıksız) intikallerde ise oranlar daha yüksektir; ilk dilimde %10, en yüksekte %30’a kadar ulaşır. Miras kalan ayrı ayrı her bir pay için bu matrahlar dikkate alınır.
Mirasçıların, vefat tarihinden itibaren 4 ay (yurt dışında yaşayanlar için 6 ay) içinde veraset ve intikal vergisi beyannamesini ilgili vergi dairesine vermeleri gerekir. Beyanname verilmezse gecikme faizi ve cezalarla karşılaşılır.
Özetle, veraset ve intikal vergisi beyanı zamanında ve doğru şekilde yapılmazsa ileride ciddi problemler çıkabilir. Dilerseniz, hesaplamalar için Gelir İdaresi Başkanlığı’nın resmi sitesini inceleyebilirsiniz.
Tapu Döner Sermaye Ücreti ve Ek Masraflar
Tapuda miras intikali sırasında yalnızca vergi ödenmez, döner sermaye ücreti ve bazı ek masraflar da söz konusudur. 2024 yılında tapu müdürlüğünde yapılan intikal işlemlerinde döner sermaye hizmet bedeli ana ücret ve ilave hizmet bedeli olarak ikiye ayrılır.
- 2024 yılı için ana döner sermaye hizmet bedeli: 822 TL
- İlave hizmet bedeli: 113 TL
- Toplamda ödenecek döner sermaye bedeli: 935 TL
Bunun yanında, bazen işlem yapılan taşınmazın türüne ya da bölgesine göre bu tutara ek ücretler de yansıyabilir. Ayrıca belediyeden alınan rayiç bedel belgesi için küçük miktarlarda ödeme yapılabilir.
Genellikle satış ve alım işlemlerinde olan tapu harçları, veraset yoluyla intikalde uygulanmaz. Ancak bazı tapu müdürlüklerinde veraset intikali için sembolik bir tapu harcı veya hizmet harcı da eklenebilir.
- Ek masraflar arasında belediyeden temin edilen “emlak vergisi borcu yoktur” yazısı için alınan ücretler,
- Noter masrafları ve
- Varsa vekalet, mahkeme veya vasi kararı çıkarma harçları da bulunabilir.
Sonuç olarak, miras intikali sırasında tapuda hem vergi hem de döner sermaye bedeli ödemek gerekir ve işlemlerde toplam masraflar genellikle birkaç bin TL’yi bulur. Tüm bu ödemeler, işlemin tamamlanabilmesi için zorunludur.
Sorunuz olursa en yakın tapu müdürlüğüne ya da bir hukuk danışmanına başvurarak güncel tutarları teyit edebilirsiniz.
Miras İntikali Yapılmazsa Karşılaşılabilecek Sorunlar
Miras Malları Üzerinde Tasarruf Engeli
Miras intikali yapılmazsa, miras malları üzerinde tasarruf engeli ortaya çıkar. Yani, miras kalan taşınmazlar veya diğer mallar, resmi olarak yeni sahiplerinin adına geçmemiş olur. Bu durumda mirasçılar, tapuda kendi adlarına görünmedikleri için o mallar üzerinde satma, bağışlama veya ipotek gibi işlemleri gerçekleştiremezler.
Tapu müdürlüklerinde taşınmazda hâlen ölen kişinin adı göründüğü için, üçüncü bir kişiye satış yapmak ya da bankaya taşınmazı teminat olarak göstermek mümkün olmaz. Ayrıca bu mallarla ilgili kamusal işlemlerde (örneğin belediyede işlem, elektrik veya su aboneliği gibi) zorluk yaşanabilir. Mirasçıların malı yönetmesi ya da hakkını kullanabilmesi için öncelikle intikal işlemlerini tamamlaması gerekir.
Hukuki ve Mali Sonuçlar
Miras intikali yapılmazsa sadece tasarruf engeli değil, aynı zamanda hukuki ve mali sonuçlar da gündeme gelir. Birincisi, mal resmiyette hâlâ vefat etmiş kişide kaldığı için, devlete karşı yükümlülükler (örneğin vergi beyanı veya ödeme) devam eder. Mirasçıların bu malları kendi adlarına almadığı durumda, ortaya çıkabilecek vergi ve harçlar, gecikme cezalarıyla birlikte artar. Özellikle emlak vergisi, veraset ve intikal vergileri zamanında bildirilmez veya ödenmezse hem faiz hem de ceza ödemek zorunda kalınabilir.
Ayrıca arsa, ev gibi taşınmazlar üzerinde icra veya haciz işlemleri söz konusu olduğunda, mirasçılar mağdur olabilir. Mirasçılar kendi adlarına tescil ettirmedikleri için hakkını koruyamazlar. İleride mal paylaşımı, satış veya başka bir hukuki işlem yapmak istediklerinde işlemler daha da karmaşık ve maliyetli hale gelir. Kimi zaman, mirasçılar arası anlaşmazlıklar da büyüyerek davalara yol açabilir.
Sonuç olarak, miras intikali işlemlerinin zamanında yapılmaması, hem mirasçıların haklarını kullanmasına engel oluyor hem de ileride geri dönülmesi güç hukuki ve mali sorunlar doğurabiliyor. Bu nedenle miras yoluyla elde edilen taşınmazların, tapuda mirasçılar adına tescil edilmesi büyük önem taşıyor.
Tapu Tescilinden Sonra Yapılacaklar
Tapu tescilinden sonra miras intikali sürecinde önemli bazı adımlar vardır. Tapu tescil işlemi tamamlandıktan sonra mirasçılar, taşınmaz üzerindeki haklarına resmen sahip olmuş olur. Bu aşamada ilk yapılması gereken, tapudan alınan yeni tapu senedinin dikkatlice kontrol edilmesidir. Tapuda isimler, pay oranları ve diğer bilgilerin doğru olduğundan emin olunmalıdır.
Tapu tescilinden sonra belediyeye gidilerek, taşınmazın vergi kayıtları güncellenmelidir. Emlak vergisi bildirimleri, yeni malikler adına düzenlenmelidir. Ayrıca taşınmazda kiracı varsa, kiracıya yeni maliklerin kim olduğu yazılı olarak bildirilmeli ve kira sözleşmeleri de yeniden düzenlenmelidir.
Bazı durumlarda apartman yönetimine yeni maliklerin bildirilmesi gerekebilir. Eğer taşınmaz üzerinde elektrik, su, doğalgaz gibi abonelikler varsa, bu hizmetlerin abonelik işlemleri de mirasçılar adına yapılmalıdır. Böylece taşınmazın tüm yasal işlemleri yeni maliklerin üzerine geçer ve hukuki bir sıkıntı yaşanmaz.
Taşınmazın Paylaşımı veya Satışı
Taşınmazın paylaşımı veya satışı, miras intikali tamamlandıktan sonra en çok merak edilen konulardan biridir. Tapu tesciliyle birlikte mülkiyet artık mirasçılara geçer. Eğer birden fazla mirasçı varsa, taşınmaz "elbirliği mülkiyeti" şeklinde olur. Paylaştırmak için ise öncelikle mirasçılar arasında anlaşma sağlanabilir.
Mirasçılar taşınmazı kendi aralarında anlaşarak paylı mülkiyete çevirebilir. Her bir mirasçı kendi payı oranında tapuda kayıt altına alınır. Bu işlem, tapuda yapılır ve ücret gerektirir. Paylı mülkiyete geçişten sonra her mirasçı, kendi payı üzerinde istediği gibi tasarruf edebilir.
Eğer mirasçılar taşınmazı satmak istiyorsa, elbirliği mülkiyetindeyken tüm mirasçıların imzası gereklidir. Paylı mülkiyete geçildikten sonra ise her paydaş, sadece kendi payını satabilir. Toplu satışlarda ise tüm mirasçıların onayı şarttır.
Satış işlemi için öncelikle bir gayrimenkul danışmanı ya da emlakçıyla görüşülebilir. Sonrasında, tapuda satış işlemleri için randevu alınır, gerekli belgeler hazırlanır ve satış bedeli banka üzerinden ödenir. Satıştan elde edilen gelir, mirasçıların pay oranına göre paylaşılır.
Taşınmazın paylaşımı veya satışı sırasında eğer anlaşmazlık çıkarsa, mirasçılardan biri Sulh Hukuk Mahkemesi'ne "izale-i şuyu" (ortaklığın giderilmesi) davası açabilir. Bu dava sonucunda taşınmaz açık arttırma usulüyle satılır ve bedel mirasçılar arasında bölüştürülür.
Kısacası, tapu tescilinden sonra mirasçılar taşınmazı dilerlerse paylaşabilir, satabilir veya ortak kullanıma devam edebilir. Ancak herhangi bir işlem yapılmadan önce, gerekli tüm resmi prosedürlerin tamamlanmasına dikkat edilmelidir.
Miras İntikali Nedir?
Miras İntikali Kavramı
Miras intikali kavramı, bir kişinin vefatından sonra sahip olduğu tüm mal varlığının, hak ve borçlarının, yasal mirasçılarına veya atanmış mirasçılarına geçmesi anlamına gelir. Kısacası, kişinin mal varlığı artık onun değil, mirasçıların olur. Bu süreçte mirasçıların hakları ve sorumlulukları otomatik olarak başlar. Tapuda miras intikali ise, vefat etmiş kişinin taşınmazlarının yasal mirasçılara tescil edilmesi demektir.
Miras intikali için öncelikle mirasçılığın belgelenmesi gerekir. Bu aşamada veraset ilamı veya mirasçılık belgesi alınır. Ardından, miras kalan taşınmazın tapuda yeni maliklere geçirilmesi işlemi başlatılır. Bu işlem hem yasal hem de maddi hakların devrini içerir.
Külli Halefiyet ve Tereke Tanımı
Külli halefiyet, miras hukukunda çok önemli bir ilke olarak karşımıza çıkar. Külli halefiyet, tüm mirasçıların, ölen kişinin borç ve alacaklarıyla beraber mal varlığını “bir bütün” olarak devralmasıdır. Yani sadece mallar değil, borçlar da mirasçılara geçer. Bu ilke, mirasçıların tereke üzerinde doğrudan hak sahibi olmasına olanak tanır.
Tereke ise, miras bırakanın ölüm anındaki tüm malvarlığına verilen isimdir. Tereke içinde gayrimenkuller, araçlar, banka hesapları, alacaklar ve borçlar gibi birçok kalem olabilir. Taşınmazların mirasçılara devri için öncelikle terekenin ve mirasçılığın tespiti gerekir.
Elbirliği ve Paylı Mülkiyet
Elbirliği mülkiyet ve paylı mülkiyet, miras intikali sonrasında ortaya çıkan ortaklık türleridir. Elbirliği mülkiyette (iştirak halinde mülkiyet) mirasçılar terekeyi birlikte yönetirler. Ortaklar arasında belirli paylar söz konusu değildir ve taşınmaz üzerindeki tüm kararlar oy birliği ile alınır. Hiçbir mirasçı tek başına satış, devir gibi işlemleri yapamaz.
Paylı mülkiyette (müşterek mülkiyet) ise mirasçılar artık kendi paylarını serbestçe yönetebilir. Tapuda tescil işleminden sonra herkes, kendi hissesini isterse satabilir, devredebilir veya üzerine ipotek koyabilir. Tüm mirasçılar bir araya gelerek ortaklık sona erdirilebilir ya da her biri kendi kısmı üzerinde tasarruf edebilir.
Kısaca, miras intikaliyle önce elbirliği mülkiyet oluşur; tapu devriyle birlikte paylı mülkiyet başlar ve mirasçılar hisselerini bağımsız şekilde kullanır. Bu ayrım, hissedarlar arası anlaşmazlıkların ve hak ihlallerinin önlenmesinde büyük rol oynar.
Not: Miras intikalinin hukuka ve zamana uygun şekilde yapılması, ileride maddi ve hukuki sorunların önüne geçmek için şarttır.